TBB Dergisi Özel Sayı

335

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

Gül AKYILMAZ

Bütün bunlardan sonra kadınların terekelerinde çok sık olmasa da ta-

şınmaz malların bulunduğu görülmektedir.

Bu taşınmazların büyük

kısmının ise mülk-i menzil olarak ifade edilen evler olduğu anlaşıl-

maktadır. Örneğin Vidin’de 1732 yılında hayatını kaybeden Belkis bt.

Abdullah’ın terekesinin değeri 15.165 akçe gibi bir kadın için oldukça

yüksek bir meblağdır. Tereke içinde yer alan en değerli mal 8040 akçe

değerindeki mülk-i menzil olarak ifade edilen evdir. Terekedeki diğer

tüsü, havlu, bohça, İngiliz şalı, 2 adet yemeni, kadife kısa ceket, bir entari, şalvar,

peştamal, yatak gibi ev eşyaları ve kişisel eşyalardan oluşmaktadır. Terekesinde

hiç taşınmaz malı yoktur, Erçin, 1 Numaralı Sivrihisar Kadı Sicili, s. 178, yine aynı

tarihlerde aynı yerde vefat eden Neslihan Hanım’ın terekesinden ekonomik ola-

rak daha iyi durumda olduğu anlaşılmasına rağmen terekesi kişisel eşyalar ve ev

eşyalarından oluşmakta olup, taşınmaz yoktur. Neslihan’ın terekesi sim el ente-

şesi (bilezik), sim ayak enteşesi (halhal) , küpe, yüzük, gümüş başlık gibi mücev-

herler, 5 adet elbise, şalvar, 2 gömlek, ceket, peştamal, havlu, hamam takımı gibi

kişisel eşyalar ve örtü, kapaklı sahan, kilim, yatak takımı gibi ev eşyalarından mü-

teşekkildir. 1970 kuruş değerindeki terekede görüldüğü üzere hiç taşınmaz yok-

tur, Erçin, 1 Numaralı Sivrihisar Kadı Sicili, s. 166; Emine Hanım’ın terekesi 1118

kuruş olup, yastık, yorgan, minder, döşek, seccade, çizme, 5 adet elbise, peştamal,

havlu, şal, 2 adet şalvar, ceket, gömlek, yemeni, küpe, ayak ve el enteşesi, tepelik,

kolye ve yüzükten oluşmaktadır, Erçin, 1 Numaralı Sivrihisar Kadı Sicili, s.191; İs-

tanbul Üsküdar’da 1519’da ölen Abdullah’ın kızının (murisin ismi yok) terekesin-

de çok sayıda yastık, yastık yüzü, yorgan, döşek, çarşaf, tas, tepsi, bakraç, sandık

gibi ev eşyaları ile terlik, gömlek, elbise, yüzük gibi kişisel eşyalar yer almaktadır.

Terekenin toplam değeri 524 kuruştur, İstanbul Kadı Sicilleri, Üsküdar Mahkeme-

si 2 Numaralı Sicil,, s. 278-280; Kadınların Müslüman ya da gayrimüslim olma-

sının bu durumu değiştirmediği görülmektedir. Örneğin yine Sivrihisar’da aynı

yıllarda hayatını kaybetmiş olan zimmi tebaadan Harosima isimli zimmi kadının

terekesinin değeri 357 kuruş olup, terekesinde 4 adet yemeni, şalvar, iki elbise,

bir ceket, şalvar, kuşak, ayak enteşesi, bir çift saç bağı 2 adet yüzük, başörtüsü,

çizme ve hamam takımı mevcuttur, Erçin, 1 Numaralı Sivrihisar Kadı Sicili, s. 186;

benzer biçimde 1521 yılında İstanbul Üsküdar’da ölen zimmi tebaadan Mariya b.

Kosta’nın terekesi de sadece kişisel eşyalar ve ev eşyalarından oluşmaktadır.471

akçelik terekede gümüş sağrak, gümüş kuşak, gümüş kaşık, yorgan, çarşaf, göm-

lek, bez gibi eşyalar yer almaktadır, İstanbul Kadı Sicilleri, Üsküdar Mahkemesi 2

Numaralı Sicil, s. 369-370; 18. Yüzyılın ikinci yarısına ait (1772-1776)Tokat şer’iyye

sicilinde yer alan bir kayda göre Cay-ı Müslim mahallesi sâkinlerinden vefât eden

Mehmed kızı Medine’nin tereke kaydında kuşak, simli tarak, altın yüzük, işli hav-

lu, işli bürük, işli gömlek, işli bohça, işli başbağı, şalvar, kuşak, peşkir, altın yüzük,

hamam takımı, yastık, yorgan bulunmaktadır, Gülten Altıntakan, 1 Numaralı To-

kat Şer’iyye Sicili, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış

Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2014, s. 68; Tokat Hacı İbrahim mahallesi sakinle-

rinden olan Bağdad’ın terekesinde ise peşkir, bohça, kuşak, entari, kaftan, şalvar,

yastık, yorgan yer almaktadır, Altıntakan, 1 Numaralı Tokat Şer’iyye Sicili, s. 69

Fatma Müge Göçek/Marc David Baer, “18. Yüzyıl Galata Kadı Sicillerinde Os-

manlı Kadınlarının Toplumsal Sınırları”, Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı

Kadınları, (Editör: Madeline Zilfi), (Çeviren: Necmiye Alpay), Tarih Vakfı Yurt

Yayınları, İstanbul 2000, s. 51-52.