113 / 521
Geçmişten Günümüze Azınlık Vakıflarının Mal Edinmeleri Sorunu
112
makla birlikte, Genel Müdürlüğün denetimi altındadır. Mülhak vakıf-
ların her biri bağımsız bir tüzel kişiliğe sahipken, mazbut vakıfların
bağımsız bir tüzelkişiliği yoktur.
2762 sayılı Yasa’nın ilk halinde mülhak vakıf olarak kabul edilen
cemaat ve esnaf vakıfları, 1949 yılında yapılan Yasa değişikliğiyle mül-
hak vakıflar statüsünden çıkarılmışlardır.
743 sayılı MK’da vakıf terimi yerine “tesis” kelimesi kullanılmıştır.
20.5.1926 günlü, 864 sayılı Kanunu Medeninin Sureti Mer’iyet ve Şekli
Tatbiki Hakkında Kanun’un 8. maddesinin ikinci fıkrasında da MK’un
yürürlüğe girmesinden sonra kurulacak vakıflar için
“tesis”
terimi
kullanılmış ve bu vakıfların MK hükümlerine tabi olacağı hükmüne
yer verilmiştir. Ancak bu kavram kargaşası MK’da değişiklik yapan
13.7.1967 günlü, 903 sayılı Yasa ile giderilmiş ve MK’da “tesis” terimi
yerine “vakıf” kelimesi kullanılmaya başlanmıştır
63
.
Söz konusu kavram değişikliğinin yapılmasında önemli bir etken
de “tesis” kavramının Türk Toplumu tarafından benimsenememesi
nedeniyle MK’nun kabulünden sonra kurulan “tesis” sayısındaki azal-
malar olarak ifade edilmektedir
64
.
2762 sayılı Vakıflar Kanunu’nu yürürlükten kaldıran 20.2.2008
günlü, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ise vakıf türlerine beş kategoride
ele almıştır. Yasa’nın 3. maddesinde vakıf türlerinin tanımlamalarına
yer verilmiştir. Buna göre;
Mazbut vakıf,
“Bu Kanun uyarınca Genel Müdürlükçe yönetilecek ve
temsil edilecek vakıflar ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yü
rürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince
Vakıflar Genel Müdürlüğünce yönetilen vakıflar”
,
Mülhak vakıf,
“Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük
tarihinden önce kurulmuş ve yönetimi vakfedenlerin soyundan gelenlere şart
edilmiş vakıflar”
,
63
Söz konusu Yasa değişikliğe ilişkin Kanun Teklifi’nin gerekçesinde vakıf
kelimesinin tesis kelimesi yerine kavramı daha isabetli ifade ettiği belirtilmiş
ve Komisyonlarda yapılan görüşmeler sırasında davet edilen Vakıflar
Genel Müdürlüğü ve Üniversite mensupları da tesis yerine vakıf teriminin
kullanılmasının faydalı olacağı yönünde görüşler ileri sürmüşlerdir (Bkz. TBMM
Tutanak Dergisi, Dönem 1, Toplantı 4, C. 42, Sıra Sayısı 918, s. 2 – 6).
64
Cumhuriyetimizin 50. Yılında Vakıflar
, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara,
1973, s. 7.