166 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
Selda ÇAĞLAR
165
rılık oluşturur.
Anayasa Mahkemesi bu gerekçeyle, hususi damgalı pa-
saport sahibi olan kişilerin kız ve erkek çocuklarının aynı hukuki du-
rumda olduklarını saptamış ve itiraz konusu ibarenin yer aldığı 5682
sayılı Yasa’nın 14/5 hükmü uyarınca kız çocuklarının hususi damgalı
pasaport sahibi ile birlikte yaşadıkları, çalışmadıkları ve evlenmedik-
leri sürece hususi damgalı pasaporttan yararlanabilmelerine karşın,
aynı durumda bulunan erkek çocuklarının bu imkandan ancak reşit
olana kadar yararlanabilmelerinin cinsiyetler arasında ayrımcılığa yol
açtığını ve bu durumun yasa önünde eşitlik ilkesine aykırılık oluştur-
duğunu belirtmiştir.
37
Anayasa Mahkemesi, eşitlik değerlendirmesinde içtihatlarından
dönmemiştir. Ancak, değerlendirmesini yaparken ilk derece mahke-
mesinden iptali istenen idari işleme yol açan somut durumla beraber
itiraz gerekçelerini hiç gözönüne almaması şaşırtıcıdır. İlk derece mah-
kemesinden götürülen itiraz, kadın-erkek eşitsizliğinin giderilmesine
yönelik bir itiraz görünse de,
yasa koyucunun anne-babanın pasaport ola
naklarından çocukların da yararlanmasının koşulları ve şeklini düzenlerken
erkek çocuk için sadece reşit olmayı esas almasının yetersiz kaldığı, Devle
tin ailenin korunması yönünde pozitif ve negatif yükümlülüklerinin mevcut
olup, aile hayatının sağlıklı devamını sağlayıcı tedbirleri almak ve buna ay
kırı her türlü düzenlemeyi ortadan kaldırmak zorunda olduğu
gerekçesine
dayandırıldırılmıştır. İptal kararının yürürlüğe girişinin 1 yıl sürey-
le ertelendiği düşünüldüğünde, Anayasa Mahkemesi’nden, bakıma
muhtaç engelli erkek ve kız çocukları için yaş koşulu aranmaksızın
ailenin hususi pasaport imkanından yararlanmalarını sağlayacak bir
hüküm tesis etmesinde yasama organına yol gösterici bir yorum geliş-
tirmesi beklenirdi. Somut olaydaki mağduriyet gözönüne alınarak, ai-
lesinin bakımına ihtiyaç göstermesi halinde engelli kişilerin reşit olup
olmadıklarına bakılmaksızın, Anayasa’nın aile birliğinin korunması
ve seyahat özgürlüğü hükümlerinin gereği olarak ailesinin özel du-
rumundan yararlanabilmelerini sağlayacak yönde bir içtihat, sorunun
derinleşmesini de önlerdi. Salt kadın-erkek eşitliği açısından bakıldı-
ğında, Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla bu sorun çözülmüştür, an-
cak engelli bireyler için ayrımcılık yaratan durum devam etmektedir.
37
Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas Sayısı : 2004/30, Karar Sayısı : 2008/55, Karar
Günü : 7.2.2008, R.G. Tarih-Sayı :19.03.2008-26821