185 / 521
İdari Yargıda İstinaf
184
uyuşmazlıklarla ilgili olarak verdikleri nihai kararlar ile tek hakim-
le verilen nihai kararlara,
18
başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa
dahi, mahkemelerin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mah-
kemesine itiraz edilebilir.
İdari Yargılama Usûlü Kanunu’nda (mad.45) düzenlenen itiraz
kanun yolunun hukuki niteliği konusunda öğretide farklı değerlen-
dirmelerin yapıldığı görülmektedir. Duran, ilk derece mahkemesi ta-
rafından verilen nihai bir kararın, bir üst mahkemede bir kere daha
incelenerek esastan karar verilebilmesini sağlayan itiraz kanun yolu-
nun bir “istinaf” incelemesi
19
olduğunu belirtirken, Gözübüyük, itiraz
üzerine verilen kararların kesin olması, bu kararlara karşı temyiz yolu-
na başvurulamaması gibi farklılıklardan dolayı itiraz kanun yolunun
istinaftan ayrı bir kanun yolu olduğunu ifade etmektedir.
20
Güran’a
göre de istinaf, itiraz kanun yolundan farklı, kendine özgü bir kanun
yoludur. Bölge idare mahkemesi itiraz kanun yolunda maddi ve hu-
kuki yönlerden davayı yeniden incelese de, bu inceleme kural olarak
ilk derece mahkemesinden gelen dosya üzerinde ve bununla sınırlı bir
incelemedir ve istinaf incelemesinin aksine, herhangi bir duruşma ve
soruşturma yapılmaz. İtiraz incelemesinde istinaftan farklı olarak de-
liller, bölge idare mahkemesince serbestçe değil, “inandırıcı delil” usûl
ve esasları çerçevesinde değerlendirilir.
21
Güran, bu gerekçelerle itira-
mahkemelerin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine itiraz
edilebilir.
18
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin
Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun. Tek hakimle çözümlenecek davalar- Madde
7: 1. (Birinci Fıkra Değişik: 8/6/2000 - 4577/3. md.)
Uyuşmazlık miktarı bir milyar
lirayı aşmayan; a) Konusu belli parayı içeren idarî işlemlere karşı açılan iptal
davaları, b) Tam yargı davaları, İdare mahkemesi hâkimlerinden biri tarafından
çözümlenir.
2. (Değişik: 8/6/2000 - 4577/3. md.)
6.maddenin (a) ve (b) bentlerinde
belirtilen uyuşmazlıklardan kaynaklanan toplam değeri bir milyar lirayı aşmayan
davalar, vergi mahkemesi hâkimlerinden biri tarafından çözümlenir.
19
Lutfi Duran, “İdari Yargı Adlileşti”,
İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi
(
İHİD
),
Sarıca’ya Armağan, C.3, S.1-3, İstanbul, 1982. s.75.
20
A. Şeref Gözübüyük,
Yönetsel Yargı,
Turhan Kitapevi, 14.Baskı, Ankara, 2001.
s.515.
21
“İtiraz kanun yolunda yeniden inceleme vardır; ancak, ilk derece mahkemesinin
kararı kaldırılmaz, bölge idare mahkemesince itiraz incelemesi üzerine yeniden
karar verilmez. Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını onar
veya bozar, istisnai olarak işin esası hakkında karar verir. İtiraz incelemesinde ilk
derece mahkemesinin kararı kaldırılmadığı için dava ilk şekline dönmüş olmaz;
taraflar, olaylar ve deliller üzerinden yeniden hüküm verilmesini sağlamaya
çalışmazlar”. Bakınız. Güran,
age,
s.324-326.