TBB Dergisi 96. Sayı

İdari Yargıda İstinaf

188

Türk idari yargı sisteminde istinaf mahkemelerine yer verilmemiş

olması, temyiz mercii olarak Danıştay’ın hem hukukun uygulanma-

sında birliğin sağlanmasını, hem de somut olayda hukuka uygun ka-

rar verilmiş olup olmadığının denetlenmesini gerçekleştirmek duru-

munda kalmasına sebep olmaktadır.

İstinaf ve temyiz kanun yolları arasındaki en önemli fark, temyiz

incelemesinin hukuka uygunluk denetimi ile sınırlı olmasıdır. Bir baş-

ka deyişle temyiz incelemesi sırasında kural olarak ilk derece mah-

kemesince incelenen olay ve deliller değerlendirilmeye tabi tutulma-

maktadır. İstinaf incelemesinde ise, ilk derece mahkemesinin vermiş

olduğu karar, hem hukukilik hem de maddi açılardan denetlenmekte-

dir.

Temyiz mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda hukuka aykırılık

görürse, kararı bozar ve yeniden bir karar verilmek üzere dava dosya-

sını kararı veren ilk derece mahkemesine gönderir. İstinaf mahkemesi

ise, istinafa konu kararı, hukuka ve maddi olayın gereklerine uygun

görürse onama kararı verir, aksi durumda yapmış olduğu inceleme

sonucunda ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararı bozmakla

kalmaz, işin esasına girmek suretiyle davayı kendisi karara bağlamak-

tadır. Şüphesiz istinaf mahkemesinin vermiş olduğu karar, ilk derece

mahkemesinin vermiş olduğu karar değildir, yeni bir karardır ve kural

olarak temyiz edilebilir niteliktedir.

1.4. İstinaf Mahkemelerinin Kurulmasının Gerekliliği

İstinaf mahkemelerinin yargılama sistemimize dahil edilip edilme-

mesi konusunda öğretide olumlu ve olumsuz yönde çeşitli değerlendir-

melerin yapıldığı görülmektedir. Öncelikle belirtmek gerekir ki, üç de-

receli bir yargılama sisteminin, iki dereceli bir yargılama sistemine göre

hukuka uygunluğun sağlanması ve yargılamanın tarafları için güvence

teşkil etmesi bakımından daha olumlu olduğu değerlendirilebilir.

İstinaf mahkemelerinin, ilk derece mahkemelerinin kararlarını hu-

kuki ve maddi açılardan bir kez daha incelemeleri, adil karar verilme-

Çağlayan,

age,

s.21.

Cenk Akil,

İstinaf Kavramı,

Yetkin Yayınları, Ankara, 2010. s.205.

Ejder Yılmaz,

İstinaf,

Yetkin Yayınları, Ankara, 2005. s.22vd.

A. Nâdi Günal,

Roma Medeni Usûl Hukukunda Yargılama Süreci ve İstinaf,

Yetkin

Yayınları, Ankara, 2007. s.75.