TBB Dergisi 97. Sayı

TBB Dergisi 2011 (97)

Ş. Cankat TAŞKIN

181

Genel Kurulu’nun üye tamsayısının salt çoğunluğuyla ve gizli oyla

belirleyeceği 3 aday arasından seçmelidir. Diğer üyeyi ise doğrudan

seçme hakkı vardır.

AYM’ye üye olacak kişilerin mutlaka 40 yaşını doldurmuş olması,

Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay veya Sayıştay’da başkanlık, üye-

lik, başsavcılık, başkanun sözcülüğü veya üniversitelerde hukuk, ikti-

sat ve siyasal bilimler alanlarından birinde en az 5 yıl öğretim üyeliği

veya 15 yıl avukatlık yapmış olması gerekmekteydi. Ayrıca, üyelerden

hiçbiri resmi ya da özel hiçbir işte görev alamazdı.

Dünya üzerinde, anayasa mahkemelerine üye seçiminde 3 temel

yöntem uygulanmaktadır. Bunlardan ilki atama, ikincisi seçme ve

üçüncüsü de karma yöntemdir

Atama sisteminde yasama organının ve yüksek yargının üye

seçiminde söz hakkı yoktur. Sadece, belki dolaylı olarak seçilecek

3 veya 5 üyeyi belirleyerek cumhurbaşkanına sunma hakkından

bahsedilebilir

. Seçme sisteminde ise, gerek yasama gerekse yüksek

yargı organlarının üyelerin seçiminde söz hakkı olduğu; hatta mah-

kemeye seçilecek üyeleri doğrudan seçtikleri görülmektedir. Son

sistem ise karma sistem olarak adlandırılmaktadır ki burada üye-

lerin seçiminde belli oranlarda yasama organının, yüksek yargının

doğrudan seçme hakkı olduğu gibi; mahkemeye devlet başkanı veya

cumhurbaşkanı tarafından da dolaylı veya doğrudan şekilde üye se-

çilmektedir

1961 Anayasası’nın sistemi, mahkeme üyelerinin seçiminde

“kar-

ma sistem”

in uygulandığını göstermektedir.

Ayrıca, 1961 AY’nda üyelerin tümünün hukukçu olması da şart

değildir. Ancak 15 asıl üyenin, Danıştay kotasından seçilecek olan

3’ünün hukukçu olması durumunda, en az 9’u hukukçu olmak zo-

getirmemek için düşünülmüştü.”

(Soysal, a.g.e,s.66)

Yöntemlere ilişkin geniş bilgi için bkz Ulaş, a.g.m, s.96,97. Kaboğlu ise iki temel

sistem olduğunu belirterek bunları temelde

seçim sistemi ve karma sistem olarak

ayırmaktadır. (Kaboğlu,

Anayasa Yargısı,

s. 27)

Atama sistemine veriebilecek en önemli örnek Fransa’dır. (Ulaş, a.g.m,s.96)

Buna en çarpıcı örnek olarak İtalyan ve Bulgaristan sistemleri gösterilebilir. (Bu

iki ülkedeki uygulama çalışmanın 2. bölümünün 2. başlığında ayrıntılı olarak

incelenmiştir.)