TBB Dergisi 97. Sayı

TBB Dergisi 2011 (97)

Ş. Cankat TAŞKIN

193

organının yaptığı seçimde nitelikli (en azından salt) çoğunluk aran-

maması ve üyelerin yasama organı tarafından dolaylı olarak seçilmesi

(iki organın belirlediği 3’er adaydan birer adayı seçmek) AYM’nin olu-

şumuna yasama organını katma amacından çok, mecliste çoğunluğu

elinde bulunduran siyasi eğilimin tercihinin mahkemeye yansımasına

yol açmaktadır. Bu eğilim karşılaştrmalı hukuktaki eğilimle de bağ-

daşmamaktadır

Anayasa’da, TBMM’de yapılacak olan bu seçimde nasıl bir yön-

tem uygulanacağı da belirtilmiştir. Buna göre, her boş üyelik için ya-

pılacak ilk tur oylamada üye tamsayısının 2/3’ünü alan aday seçilmiş

olur. İlk turda eğer 2/3’lük nitelikli çoğunluk sağlanamazsa ikinci tur-

da bu oran salt çoğunluk olarak kabul edilir. İkinci oylamada da salt

çoğunluk sağlanamazsa, ikinci turda en çok oyu alan iki aday arasında

üçüncü tur oylama yapılır ve en çok oyu alan aday AYM’ye üye olarak

seçilir

Kanun’da ise ikinci ve üçüncü turda üyelerin eşit oy alması duru-

munda, oylamanın eşitlik bozulana kadar tekrarlanacağı belirtilmek-

tedir. (Kanun md 7/1.c.son). Peki eşitlik buna rağmen bozulmazsa ne

olacaktır? Ne Kanun’da ne de Anayasa’da bunun yanıtı verilmiştir. Bu

durumda, üye seçemeyen TBMM üye seçene kadar bu gündemle meş-

gul olacak ve yapması gereken diğer asli görevlerini yerine getireme-

yecektir. Bunun çözümü için kanaatimizce, sözgelimi eşitlik durumun-

da oylamanın en çok üç kez yineleneceği, TBMM buna rağmen üye

seçemezse, mevcut anayasal düzenleme de gözetilerek, üye seçimine

ilişkin yetkinin cumhurbaşkanına devredileceğinin düzenlenmesidir.

Olursa Uzun Ömürlü Bir Anayasa Yapılmış Olur”

başlıklı söyleşi, Hukuk ve Hayat,

S:6, Yıl 2008, s. 25)

Özellikle Almanya, Macaristan ve Kore örnekleri uygulamanın nasıl yapılması

gerekitği yönünde yol göstericidir. Bu örnekler aşağıda ayrıntılı olarak

incelenmiştir. (bkz 2.Bölüm, 2. Başlık)

Bu uygulamanın karşılaştırmalı hukukta AYM üyelerini meclis tarafından seçen

ülkelerin sistemiyle örtüştüğünü söylemek oldukça güçtür. (Karşılaştrmalı

hukuka ilişkin geniş bilgi çalışmamızın ikinci bölümünün ikinci başlığında geniş

biçimde verilmiştir.)

AYM tarafından önerilen 2004 tarihli 146. madde değişikliği önerisinde, son tur

olan 6.turdada üye tamsayısının 2/5’inden az olmayacak sayıdaki milletvekili

tarafından TBMM’nin üye seçmesi önerilmiştir. (Kılıç

Tebliğ (AYD 2004), s.6)

Kanaatimizce bu sistem dahi, salt veya nitelikli çoğunluğu önermemiş olmasına

rağmen mevcut düzenlemeye göre daha olumludur.