199 / 465
2010 Anayasa Değişikliklerinden Sonra Türk Anayasa Mahkemesinin Yapılanması
198
Başkanlık rejimine (geçilirse), bu durum Türkiye’deki anayasa yar-
gısı için ciddi bir sıkıntı oluştabilir. Zira, Türkiye’deki
“yerleşmemiş”
bu
demokrasi kültürüne karşılık ABD’de
104
anayasallık denetimi yapan
FYM’ye 9 üyenin tamamı başkanın önerisi ve Senato’nun onayıyla
105
hukuk eğitimi almış kişiler arasından atandığı halde
106
, Başkan tara-
fından atanan üyelere Senato bazen onay vermediği gibi, Senato’nun
onayladığı yargıçların da bazen
“başkana rağmen”
ve
“başkanın aleyhi-
ne”
karar verdiği görülmektedir
107
.
Diğer yandan, AYM’nin
“iktisat ve siyasal bilgiler”
ile
“üst kademe
yöneticileri”
ifadelerini Anayasa’ya aykırı bulmamış olması, mahkeme-
ye hukuk kökenli olmayan üyelerin atanmasının önünü açacaktır. Bu
durumun da mahkemenin çalışma düzenini olumsuz etkileyeceğini
düşünmekteyiz
108
.
Kanaatimizce, AYM’nin
“karar verici”
üyelerinin tamamının hu-
kukçu olması gerekmektedir
109
. Ancak, Mahkemenin görevi gereği si-
yasi ve mali sorunlarla ilgili kararlar verebileceği de düşünüldüğünde,
hukukçu olmayan üyelerin yararının yadsınamayacağı da bir gerçek-
tir
110
. Ne var ki bu nitelikteki üyelerin
“karar verici”
konumda olması
104
Onar,
Tebliğ (AYD 2004)
, s. 27.
105
ABD’de parlamentonun bir kanadı olan Senato’nun Başkan’ın önerdiği isimleri çok
sıkı araştırdığı ve üyelerin 1/4’ünü onaylamadığı düşünüldüğünde, Senato’nun
bu yetkisinin sembolik olmadığı anlaşılabilir. (Arslan,
Tebliğ (AYD 2004)
, s.69)
106
Ayrıca üyeler 10 yılını veya 70 yaşını doldurdukları zaman, dilerlerse,
emekliliklerini isteyebilirler.(Dağ,a.g.t,s.45)
107
ABD’de FYMüyeleri, iyi hal göstermeleri şartıyla
“ömür boyu”
görev yapmaktadır.
İyi hal göstermeyen yargıçlar bir tür dokunulmazlık kaldırma kararı olan usulle
görevden alınabilmektedirler(Dağ,a.g.t,s.44).Başkan Nixon Dönemi’nde 4 üyelik
boşalmış; Nixon bu 4 üye yerine yeni üyeleri atama fırsatına sahip olmuştur.
Ancak Watergate Skandalı’nda başkanın atadığı üyelerin de oyuyla ve oybirliği
ile skandala ilişkin bant kayıtlarının Nixon tarafından skandalı soruşturan
komisyona verilmesi gerektiğine hükmedilmiştir. (Onar,
Tebliğ (AYD 2004),
s.28;
Arslan
,
Tebliğ (AYD 2004)
, s. 46)
108
Uygulama, karşılaştırmalı hukuktaki uygulamaya büyük oranda aykırıdır.
(Karşılaştırmalı hukuka ilişkin bilgi için bkz 2. Bölüm 2. Kısım)
109
Tanör/Yüzbaşıoğlu ise, görüşümüzden biraz daha farklı düşünmekte ve üyele-
rin, karar verici konumda olsun ya da olmasın tamamının hukukçu olması ge-
rektiğini şöyle vurgulamaktadır:
“Ancak, asıl işi, kanunların anayasaya uygunluğu-
nun hukukilik denetimi gibi tamamen uzmanlığı gerektiren bir yargılama yapmak olan;
üstelik, bunun yanında,Yüce Divan sıfaıyla ceza yargılaması yapmak ve siyasi parti ka-
patma davalarına bakmakla görevlendirilmiş bulunan AYM’nin,bu işlevlerini en iyi şe-
kilde yerine getirebilmesi için, üyelerinin tamamının hukukçu olması gerekir.”
(Tanör/
Yüzbaşıoğlu
,
a.g.e,s.460)
110
Kuzu, üyelerin tamamının hukukçu olmasının doğru olmadığını savunmaktadır.