284 / 465
TBB Dergisi 2011 (97)
Ersan ŞEN
283
ve savunma hakkının layıkı ile kullanılamamasına yol açacaktır.
CMK m.153/2, savunma hakkının kısıtlanması pahasına dosya-
nın tümünün incelenmesinin engellenmesini ve dosyadaki belge-
lerin tümünden örnek verilmemesini kapsamamaktadır. Burada
önemli olan ölçüt, soruşturmanın amacının tehlikeye düşüp düş-
meyeceğinin somut tespitidir. Soruşturmanın amacını tehlikeye
düşürecek bir durum yoksa, dosyanın savunma makamının en
azından kendileri ile ilgili bölümünün incelemeye açılması ge-
rekir. Örneğin, savcılık makamının tutuklamaya sevk yazısı ile
tutuklamaya sevke yönelik delilleri savunma makamından gizle-
mesi kabul edilemez.
CMK m.153/2 ile benzer hükme yer veren 3713 sayılı Terörle Mü-
cadele Kanunu m.10/d’nin bu yönden gözden geçirilmesi, bu hü-
kümlerin yeniden düzenlenmesi, kısıtlılık kararına ilişkin şartların
somutlaştırılması ve bu konuda karar verilirken somut gerekçele-
rin gösterilmesi isabetli olacaktır
5
.
Projeli operasyonların hemen hepsinde CMK m.153/2 veya 3713
sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 10/d maddesi hükümleri ge-
reğince kısıtlılık kararı alındığından, şüpheli ve avukatları tarafın-
dan soruşturma dosyası içerikleri görülememektedir. Bu neden-
le, soruşturma aşamasında savunma hakkının kısıtlandığı, tam
manası ile kullanılamadığı, şüpheli sayısının çok olduğu ve belge
sayısının klasörlere sığmadığı soruşturmalarda yüzeysel yapılan
incelemeler ve sorgu sonucunda tutuklama tedbirine çok fazla ve
uzun süreli başvurulduğu görülmektedir.
CMK m.153/2 gereğince verilen kısıtlılık kararına rağmen, kamu-
oyunda merak uyandıran olaylarla ilgili soruşturmalarda bilgi
5 Kanaatimizce, CMK m.153/2 gereğince kısıtlama kararının mutlaka hakim tara-
fından verilmesi zorunlu iken, bu kararın cumhuriyet savcısı tarafından her za-
man kaldırılması veya daraltılması mümkündür. Savcılık makamı, hakkında kı-
sıtlama kararı verilen dosyanın kısmen veya tamamen savunmanın incelemesine
açılmasına veya dosyada bulunan belgelerin birer örneğinin savunma makamı
tarafından alınmasına, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek kaydı ile
izin verebilir. Kısıtlılık kararı kaldırıldığında veya iddianame kabul edilip kamu
davası açıldığında savunma makamının, savcılık makamının iznine ihtiyacı ol-
maksızın dosyanın tümünü görme ve dosyada mevcut belgelerden harçsız olarak
örnek alabilme hak ve yetkisi bulunmaktadır.