32 / 465
TBB Dergisi 2011 (97)
İbrahim AŞIK
31
Birinci durumda davacı, aralarında var olduğunu iddia ettiği yetki
sözleşmesine dayanarak yetkisiz mahkemede dava açar ve davalı sü-
resinde yetki ilk itirazında bulunursa, davacı yazılı bir yetki sözleşme-
si ibraz edemeyeceği için mahkeme yetkisizlik kararı verecektir. Buna
karşılık davalı süresi içinde yetki ilk itirazında bulunmazsa, daha son-
ra bunu ileri sürme hakkını kaybetmiş olacak ve yetkisiz mahkeme,
kendi yetkisizliğini dikkate alamayacağı için yetkili hale gelecek ve
yargılamaya devam edecektir.
İkinci durumda ise kesin yetkinin olmadığı bir uyuşmazlıkta da-
vacı, yetkisiz mahkemede dava açmış, davalı süresi içinde ve usûlüne
uygun olarak yetki itirazında bulunmamışsa, davanın açıldığı mah-
keme yetkili hale gelecektir (m.19/4). Bu durumda genel olarak ka-
bul edilen görüş, taraflar arasında zımnî yetki sözleşmesi kurulduğu
yönündedir
82
. Davacının yetkisiz mahkemeye başvurup dava açması,
davalının ise yetki itirazında bulunmaması o mahkemenin yetkisini
kabul ettiklerine dair kanunî delil kabul edilmiştir
83
.
Bu konuda diğer görüşe göre, yetki sözleşmesinin zımnî olarak
kurulması mümkün değildir. Çünkü yetkisizliğin ileri sürülmesi belir-
li bir süre içinde kullanılması gereken bir haktır; süresinde yetki itira-
zında bulunulmaması durumunda bu hak düşmüş olmaktadır. Mah-
keme de yetkisiz olduğunu dikkate alamayacak ve esasa girecektir
84
.
Davalı süresinde yetki itirazında bulunmadığı takdirde mahkemenin
yetkisini kabul etmiş sayılacaktır. Burada bir faraziye söz konusudur
ve davalının iradesinin gerçekten bu doğrultuda olmasına gerek yok-
tur. İtiraz ileri sürülmeyince mahkeme, kanundan dolayı yetki kazan-
mış olur
85
. Süresinde yetki itirazında bulunulmadığı için yetki itirazını
ileri sürme hakkı düşmüş olur
86
.
Kanaatimizce de yetki sözleşmesinin zımnen akdedildiğini ka-
bul etmek mümkün değildir. Bunun yasal bir dayanağı olmadığı gibi
böyle bir kabulü usûl hukuku kurallarıyla bağdaştırmak da mümkün
82
Üstündağ, s.216; Kuru, C:I, s.558; Kuru/Arslan/Yılmaz, s.162; Bilge/Önen, s.202;
Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s.130; Bolayır, s.144; Aksoyoğlu, s.83.
83
Belgesay, Mustafa Reşit, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi C:I, İstanbul 1939,
s.63.
84
Postacıoğlu, s.169.
85
Alangoya/Yıldırım/Deren-Yıldırım, s.108.
86
Keskin, s.317.