423 / 465
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
422
64. Son olarak Hükümet, başvurucunun mağduriyetinin, Mahkeme
önündeki yargılama sırasında sürmesi gerektiğini iddia etmiştir.
Başka bir deyişle Mahkeme, başvurucuya yönelik ulusal bir karara
dayanan bir müdahalenin varlığını aramaktadır. (see
Ahmet Kenan
Er v. Türkiye
(dec.), no. 21377, 18 Kasım 2008, and
Selahattin Hu-
martaş v. Türkiye
(dec.), no, 38714/04, 18 Kasım 2008). Buna karşın,
görülen davada başvurucu hiçbir zaman mağdur statüsüne sahip
olmamıştır.
2. Mahkeme’nin Değerlendirmesi
65. Mahkeme, başvurucunun iddia ettiği ifade özgürlüğüne iliş-
kin müdahale sorununun, öncelikle başvurucuyu Sözleşme’nin
10’uncu maddesi kapsamındaki haklarının ihlalinden dolayı mağ-
dur hale getiren bir önlemden etkilenip etkilenmediğinin tespitine
bağlı olduğunu kaydeder.
66. Bu bağlamda Mahkeme, bir ihlalin mağduru olmak için, bir kişinin
karşı çıkılan müdahaleden doğrudan etkilenmesi gerektiği yönün-
deki yerleşik içtihadını tekrarlar. (Bkz.
İrlanda v. Birleşik Krallık
, 18
Ocak 1978, §§ 239-240, Series A, no. 25; yukarıda bahsedilen
Eckle
;
ve
Klass ve Diğerleri v. Almanya
, 6 Eylül 1978, § 33, Series A no. 28).
Sözleşme, bireylere, doğrudan ektilenmiş olmaksızın, Sözleşmede
düzenlenen hakların yorumlanması için veya ulusal yasa hüküm-
lerinin Sözleşmeye aykırı olabilecekleri düşüncesiyle şikâyet edil-
mesine izin veren bir
actio popularis
açma yetkisi sağlamaz. (Bkz.
yukarıda bahsedilen
Norris
, § 31).
67. Buna karşılık Mahkeme, bir başvurucunun, başvurusunu destekle-
mek için somut bir müdahaleye tabi olduğunu ileri süremese dahi
“Sözleşme’nin ihlalinin mağduru olduğununu (ileri sürmeye)”
yetkili
olduğu sonucuna varmıştır. (Bkz.
mutatis mutandis
, yukarıda bah-
sedilen
Klass ve Diğerleri
, § 38). Böyle durumlarda, başvurucunun
gerçekten de Sözleşme’nin herhangi bir ihlalinin mağduru olup
olmadığı sorunu, karşı çıkılan mevzuatın kendisinin, Sözleşme
hükümleri ile uyumlu olup olmadığının saptanmasını gerektirir.
(Türk Ceza Kanunu’nun 301’inci maddesinin uygunluğu için aşa-
ğıda B kısmına bakınız) Her ne kadar görülen dava, birisinin izlen-
diğini bilmenin zorluklarının mağdur statüsünün belirlenmesinde
dikkate alınan bir faktör olduğu
Klass ve diğerleri
davasındaki gibi