131 / 529
Dünü, Bugünü ve Yarınıyla Vergilendirme Yetkisinin Hukuksal Perspektifi
130
ile getirilen Anayasa Mahkemesi vergileri amaç açısından, kamu ya-
rarına ve kamu işleri için alınma ve karşılıksız alınma açısından birta-
kım kriterlere bağlayarak belirlilik ilkesine de hizmet etmiştir.
19
Buna
rağmen, Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvuruların ve mahkemece
yapılan denetimlerin sınırlı olması veya genel ilkelere gitmekten zi-
yade Anayasa’daki özel kurallarla hüküm kurulması nedenlerinden
ötürü sosyal hukuk devleti olma kriterine bu dönemde fazla değinil-
memiştir.
20
Halen yürürlükte olan 1982 Anayasası’nın ilgili maddeleri üzerin-
de ilerleyen başlıklar altında durulacaktır.
Vergilendirme yetkisi, tarihi mücadeleler sonucunda vergi huku-
kunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu yetkinin hukuka uygun
olarak kullanılması büyük önem arz etmektedir. Dolayısıyla vergilen-
dirme yetkisi kullanılırken anayasal ilkelere uyulmalıdır. Anayasamı-
zın 73. maddesinde somutlaşmış ifadelerinin yer aldığı bu ilkelerden
çalışma kapsamında hukuk devleti ilkesi üzerinde duracağız. Vergi-
lendirme yetkisinin hukuk devleti ilkesi doğrultusunda uygulanması,
hukuk devleti ilkesinin alt ilkeleri de vurgulanmak suretiyle şu şekilde
incelenebilir:
III. HUKUK DEVLETİ İLKESİ
Hepimiz biliyoruz ki Anayasamızın ikinci maddesi uyarınca
“Tür�
kiye Cumhuriyeti sosyal bir HUKUK devletidir.”
Bir hukuk devletinden
bahsederken konunun çok geniş bir alana sirayet etmesinden dolayı
tüm unsurları bütünüyle ortaya koymak mümkün değildir. Ancak
şunu belirtmeliyiz ki söz konusu ilke, devletin egemenliğine dayana-
rak müdahale ettiği temel hak ve özgürlüklerin korunması, bireylerin
hukuki güvenlik içerisinde yaşaması vb. pek çok konunun önemine
binaen vergilendirme yetkisinin dış hatlarını belirlemektedir. Dolayı-
sıyla vergi hukuku da, sosyal bir hukuk devleti olmanın gereklerine
hizmet etmelidir.
21
19
Uluatam / Methibay, s. 28.
20
Gerek Şahnaz/ Aydın Ali Rıza, Anayasa Yargısı ve Vergi Hukuku, Ankara 2005,
s. 215.
21
Kaneti Selim, Vergi Hukuku, İstanbul 1989, s. 29.