135 / 529
Dünü, Bugünü ve Yarınıyla Vergilendirme Yetkisinin Hukuksal Perspektifi
134
Şüphesiz bu ilkelerin hayata geçirilmesi büyük oranda yasama fa-
aliyetiyle ilgilidir. Anayasa Mahkemesi ise bir aykırılık gördüğünde
söz konusu hükmü iptal edecektir. Dolayısıyla yasama eylemi önemli
olmakla birlikte tek başına asla yeterli değildir. İlaveten doktrindeki
bir görüşe göre eğer sosyal amaçlı bir vergi uygulaması getirilme-
si amaçlanmışsa Anayasa Mahkemesi’nin iptali sonucu daha büyük
mağduriyetler meydana gelebilecektir. Bu durumda genellik ve eşitlik
ilkelerine aykırılık devam eden yasama süreci içerisinde giderilmeli,
iptal kararı verilmemelidir.
32
Sonuçta esas yönünden Anayasa’ya aykı-
rılık, bir kanun veya kanun hükmünün Anayasa’da mevcut hükümle-
re aykırılık anlamını taşıyor
33
olsa da bu belirleme tek yönlü bir bakış
açısıyla gerçekleştirilmemelidir.
Sosyal devlet ilkesinin çelişen hedefleri arasındaki önceliği belirle-
mek takdirine sahip yasakoyucu
34
; sosyal, ekonomik, kültürel vs. pek
çok nedenle eşitlik ilkesine aykırı düzenlemeler getirdiğinde, başka
anayasal kriterleri (ihracatı teşvik, çiftçiyi koruma, …) korumaya ça-
lıştığı için ve bunun haklı neden (kamu yararı, kamu hizmeti) teşkil
etmesinden dolayı iptal kararı verilemeyecektir.
35
Örneğin, muafiyet
ve istisnalar görünüşte genellik ve eşitlik ilkelerine aykırılık oluştu-
ruyorsa da bunlar da temelde ekonomik, sosyal vb. gerekçelerle, ka-
nuni koşul ve kapsam dahilinde yani objektif gerekçelerle getirilerek,
Anayasa’nın diğer ilkelerine hizmet edip aykırılık oluşturmamakta-
dır.
36
Bununla birlikte yasal zeminin dışında, uygulamada meydana
gelen denetim aksaklıkları, vergi hataları gibi durumlar yüzünden
eşitlik prensibi zarar görmektedir.
37
tanımlanan “hukuk devleti” her türlü eylem ve işlemlerinde Anayasa, yasa ve
hukukun temel ilkeleriyle kendini bağlı sayan Devlettir. Anayasa’nın 11. madde-
sine göre de kanunlar Anayasaya aykırı olamaz. Bu durumda kural Anayasa’nın
2. ve 11. maddelerine de aykırıdır. Anayasa’nın 2., 10., 11. ve 38. maddelerine
aykırı olan itiraz konusu sözcüklerin iptali gerekir...”
32
Öncel/ Kumrulu/ Çağan, s. 43.
33
Balcı Tamer, Vergi Davalarında Anayasa’ya Aykırılık Savı Ve Vergi Kanunlarının
Yargısal Denetimi, Vergi Sorunları Dergisi, S.190, Temmuz 2004, s. 31.
34
Tekbaş Abdullah, Vergi Kanunlarının Anayasa’ya Uygunluğunun Yargısal Dene-
timi: Türkiye Değerlendirmesi, Ankara 2009, s. 254.
35
Öncel/ Kumrulu/ Çağan, s. 41.
36
Üstün Ümit Süleyman, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Vergi Huku-
ku İle İlgili Anayasal İlkeler, C.11, S.1, s. 257.
37
Tavşancı Aykut, Vergilendirme Yetkisinin Anayasal Sınırları ve 1982 Anayasası,
Vergi Sorunları Dergisi, S.203, Ağustos 2005, s. 138.