136 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Aysel Ceren MUTLU
135
Sosyal devlette vergi adaletini sağlayabilmenin önemli bir aracı
olan mali güce vergilendirme ilkesinin
38
vergilendirme yetkisi ile bağ-
lantısının çalışma kapsamındaki açıklaması şu şekildedir:
B. MALİ GÜÇ İLKESİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRME
Vergi tanımlarından da anlaşılacağı üzere kamu giderlerini kar-
şılamak için yine kamu idaresinin gücüne dayanılarak tahsil gerçek-
leşmektedir. Dolayısıyla bu tahsil işleminin temelinde bir takım kural
ve ilkeler bulunmalıdır. Bu kurallardan biri de özel kişilerde iktisadi
güçle eşdeğer bir anlam taşıyan
39
vergilendirmede mali güç ilkesidir.
Bu ilke anayasamızın vergi ödevi başlıklı 73. maddesinin birinci fıkra-
sında açıkça yer almaktadır.
Gelir ve servet düzeyleri birbirinden farklı olan mükelleflerin ver-
gilendirmeler sırasında kişisel ve ekonomik durumları gözetilmeli,
mali gücü çok olandan daha çok vergi alınmalıdır. Vergilendirmede
gelirin niteliğine dikkat çekerek mali güç ilkesiyle olan ilişkiyi açık-
layan Anayasa Mahkemesi 15.10.2009 tarihli 2006/95 E. 2009/144 K.
numaralı kararı ile 5479 sayılı Kanun’la GVK’nın 103. maddesinde yer
alan vergi tarife yapısında yer alan değişikliğin ücret geliri dışında
kalan diğer altı gelir unsurunu elde eden mükelleflerin vergi yükünü
olumlu, ancak tarife yapısına göre orta ve üst dilimde yer alan ücret
gelirlerini olumsuz şekilde etkilemesinden dolayı Anayasa’nın 2., 73.
ve 55. maddelerine işaret ederek aykırılığın kaynağı olan ifadeyi sa-
dece ‘ücret gelirleri’ yönünden iptal etmiştir. Böylelikle mali güç ve
adaletli bir ücret elde etme ilkesi bir arada değerlendirilmiştir. Bunun-
la birlikte ücret geliri elde edenlerin mali gücü ile gelirin niteliği ve
kişisel durum arasında bağlantı kurulması, vergi oranları belirlenirken
ücret geliri elde eden yükümlülerin salt emeğe dayalı olarak gelir elde
etmeleri hasebiyle ekonomik ve kişisel durumlarının göz önünde bu-
lundurulması gerekliliğine de dikkat çekilmiştir.
40
Ancak ülkemizde
fiilen mevcut olan ikili vergilendirme sistemi, sermaye gelirlerinden
ücretlere göre daha hafif vergi alınmasını öngörmektedir.
41
Yine Ana-
38
Üstün, C.11, S.1, s. 260.
39
Kaneti, s. 33.
40
Tan Mustafa, Vergilendirmede Eşitliğin Mali Güç İlkesi Çerçevesinde Okunması
ve AYM Karar Örneği, Vergi Sorunları Dergisi, S.264; Eylül 2010.
41
Batırel Ömer Faruk, Yaklaşım Dergisi, Türkiye’de Ücretlerin Vergilendirilmesi
Üzerine Bir Değerlendirme, Yaklaşım Dergisi, S.208, Nisan 2010.