TBB Dergisi 98. Sayı

Dünü, Bugünü ve Yarınıyla Vergilendirme Yetkisinin Hukuksal Perspektifi

132

gelir kimi zaman servet kimi zaman ise harcamalar üzerinden vergi

alınmaktadır. Geleneksel ilkeler olan genellik ve eşitlik ilkeleri gereği

toplumda bulunan herkes kural olarak vergi mükellefidir. Aksi tak-

dirde temel hak ve özgürlükler gibi önemi haiz bir konuda standart

olmayan uygulamalar hukuk devleti özelliğinin yitirilmesi anlamına

gelecektir.

İnsan olma onurunun temelinde yer alan düşünce herkesin eşit

onura sahip olduğudur. Gösterilmesi gereken saygı ve kendini geliş-

tirme konusunda eşit olan bireyler, eşitlik iddialarını insan olmanın

verdiği değerle savunmaktadırlar. Etnik köken, cinsiyet gibi farklılık-

lar bizim insan olarak sahip olduğumuz birincil ve evrensel kimliğimi-

zin önüne geçemez.

Eşitlikle bağlantılı olarak kaynaklarda ikili bir ayrım bulunmak-

tadır: Yatay eşitlik eşit durumda olanlara eşit uygulama yapılmasını

anlatır ve hukuk devletine işaret eder; dikey eşitlik ise farklı durumda

olanlara farklılıkları oranında değişik uygulama yapılmasını anlatır ve

sosyal devlet ilkesine karşılık gelir.

Örneğin, kanunilik ilkesine ne derece uygun olduğu tartışma-

lı olan, devletin vergilendirme yetkisinin pazarlık konusu yapıldığı,

vergi adaletinin zedelendiği bir uygulama meydana getirdiği söyle-

nen

ve idarenin takdir hakkını haiz olduğu

uzlaşma kurumunun,

bu kurumdan yararlanmayanlar açısından daha fazla vergi yükünün

doğmasına ve verginin zamanında ödenmemesi gibi yola başvurula-

cak olmasına zemin hazırlayarak vergilendirmede mali güç ve eşitlik

ilkelerine de aykırılık teşkil edeceği belirtilmiştir.

Bir diğer örnekte,

6111 sayılı Kanun kapsamında yargılamanın her aşamasında, fark-

lı hukuki statülere farklı yapılandırmalarda bulunulmasının; hukuk

devleti, eşitlik, öngörülebilirlik ve belirlilik ilkelerinin bir gereği oldu-

ğu ve aykırılık oluşturmadığı belirtilmiştir.

Gürbüz Ahmet, Toplumsal Sorunların Çözümünün Biricik Kriteri Evrensel Hu-

kuk Değerleri ve ilkeleri, Güncel Hukuk Dergisi, Nisan 2010/4.

Yılmaz Elif, Uzlaşma Müessesesinin Hukuki ve Temel Vergilendirme İlkeleri,

Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.13, 2009, S. 1-2.

Üstün, s. 257.

Çelik Miraç, Vergi Hukukundaki Uzlaşma Kurumunun Hukuki Niteliği ve Kuru-

mun Anayasa’da Yer Alan Bazı Vergi Hukuku İlkeleri Bağlamında Değerlendiril-

mesi, A. Ü. H. F. Öğrencilerinin Fakülteye Armağanı, s. 539.

Şentürk Gencer Akın, Vergi Borçlarının Yapılandırılmasında, Yargılamanın Bu-