139 / 529
Dünü, Bugünü ve Yarınıyla Vergilendirme Yetkisinin Hukuksal Perspektifi
138
mış, tüm eylem ve işlemeleri kanunda belirlenmiş olan idareye tüm
olasılıkların önceden kestirilememesi nedeniyle giderek daha geniş
yetkiler verilmekteyse de, idare takdir yetkisini kullanırken hukukun
genel ilkelerini, Anayasa ve kanunlarının özünü ve ruhunu, yargı iç-
tihatlarını ve idari gelenekleri dikkate almalıdır.
48
Bununla birlikte,
esasen kast edilen durum, idarenin takdir yetkisinde kısıtlamaya git-
mek değil, idarenin bu yetkisini hukuk sınırları dahilinde kullanırken
kamu menfaatlerini gözetmesi ve dolayısıyla takdir yetkisinin uygu-
lamadaki hayli geniş olarak kapladığı alanı hukuka uygun kılarak hu-
kuk devleti ilkesine riayet eden vergi uygulamalarının vücuda getiri-
lebilmesidir.
49
Vergilerin yasallığı ilkesi bünyesinde, vergilerin genel düzenleyi-
ci işlemlerle konulmasını ve bireysel vergi tarh ve tahsil işlemlerinin
vergi yasalarına (Bakanlar Kurulu’nun düzenleyici işlemlerine, Ana-
yasaya, Danıştay içtihadı birleştirme kararlarına, uluslararası vergi an-
laşmalarına) uygun yapılmasını barındırır. Çağdaş sistemlerde erkler
ayrılığının iyice yumuşaması ihtiyacıyla yetkileri artan yürütme or-
ganı, bu yetkilerini yasa aracılığıyla da olsa Anayasa’dan almaktadır.
Yasal idare ilkesi, vergi hukuku alanında,
“ vergi, resim, harç ve ben�
zeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır”
şek-
lindeki anayasa hükmü sayesinde daha sağlam bir güvenceye sahip
olmuştur
50
. 73. maddeye bakıldığında, Bakanlar Kurulu’nun kendisine
tanınan yetkiyi nasıl kullanacağı açık olamamakla birlikte bu konuda
görüş birliğine de varılmış değildir. Benim de katıldığım doktrindeki
bir görüşe göre söz konusu yetkiyi Bakanlar Kurulu’na tanınan kanun
hükmünde kararname çıkarma yetkisiyle karıştırmamak gerekir.
51
Doktrindeki diğer bir görüşe göre ise yürütme organına getirilen bu
istisna, olağanüstü zamanlarda kanun hükmünde kararname ile vergi
yükümlülüğü getirebilme yetkisidir.
52
si Hukuk Fakültesi Dergisi, Aralık 1997, C.1- S.2, s. 282.
48
Gerçek Adnan, Türk Vergi Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi, Ankara 2006, s. 13.
49
Üstün, s. 23.
50
Öncel/ Kumrul/ Çağan, s. 39.
51
Yürekli, s. 288.
52
Bayraklı H. Hüseyin / Odabaş Hakkı, Vergilendirme Yetkisi ve 1982 Anayasası,
Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.2 – S.1,
Temmuz 2000.