TBB Dergisi 98. Sayı

181 / 529

Küreselleşme ve Ekonomik Krizin İş Hukukuna Etkisi 180
3.1.3. Zorunlu Emek Hareketliliği
Göç, bireyin yerleşmek amacı ile bulunduğu yerden bir başka yere
gidişi olarak tanımlanabilir. Beyin göçü ise, iyi eğitim görmüş, kalifiye
ve yetenekli işgücünün yetiştiği az gelişmiş ya da gelişmekte olan bir
ülkeden gelişmiş bir ülkeye gidişidir. Göç, geçici yer değiştirmek ama-
cı ile olabileceği gibi gidilen yerde sürekli yaşamak amacı ile de yapı-
labilmektedir. Göçün ekonomik, sosyal, siyasal birçok nedeni olabilir.
Nitekim, ülkemizde yaşanan son ekonomik krizler ve bu krizlerle hız-
la artan işsizlik ve yoksulluk belli niteliklere sahip, iyi eğitim görmüş,
yetenekli işgücünü yurt dışına göçe zorlamıştır.53 Küreselleşmeyle ar-
tan küresel rekabet süreci, iş gücü maliyetini düşürmüş ve emeğinin
karşılığını alamayan bireyler gelişmiş ülkelere göç etmişlerdir. Dolayı-
sıyla küreselleşmenin nitelikli iş gücünü azalttığı bir gerçektir. Küresel
rekabete ayak uydurabilmek, uluslararası alanda söz sahibi olabilmek
için ekonomik imkanlar kadar belli nitelikte bilgi ve birikime sahip iş
gücüne de ihtiyaç vardır.
3.1.4. Kayıt Dışı İstihdamın Artması
Kayıt dışı ekonomi; resmi kayıtlara girmeyen, kanuni belgelerle
belgelendirilmeyen, yetkili kamu organlarınca normal kurallar çerçe-
vesinde kontrol edilemeyen ve milli gelir hesaplamalarında dikkate
alınmayan ekonomik işlem ve faaliyetlerin tamamıdır.54 Kayıt dışı eko-
nomi, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde küreselleşme
sürecine bağlı olarak artan bir sorun haline gelmiştir.55
Ülkemize giren kaçak işçiler, kayıt dışı istihdamı artıran önemli bir
unsurdur. Çünkü yabancı işçiler çoğu zaman turist vizesiyle gelmekte,
ancak süreyi önemsemeyerek çalışma yaşamına girmektedir.56 Hatta
bazen ülkeye gayri resmi yollarla girmektedirler; oturma, konaklama
ve çalışma izinleri bulunmadığı halde o ülkede yaşayan ve çalışan bi-
53 Şenay Gökbayrak, “Uluslararası Göç ve Kalkınma Tartışmaları: Beyin Göçü Üzerine
Bir İnceleme”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63-3, s. 72-73,
(erişim: 18.11.2011).
54 Mustafa Ali Sarılı, “Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutları, Nedenleri, Etkileri ve
Alınması Gereken Tedbirler”, Bankacılar Dergisi, İstanbul Haziran 2002, S. 41, Yıl: 13, s. 32.
55 Temiz, s. 178.; Kutal, s. 34.
56 Gülten Kazgan, “1990 Sonrası Yıllarda Türkiye’de Krizler ve Yarattığı Sonuçlar (İşçiler
ve Sosyal Önlemler Açısından Bir İrdeleme)”, Ekonomik Krizin İş Hukuku Uygulamasına
Etkisi, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2002, s. 38.