TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

İştar URHANOĞLU CENGİZ

215

rını görmekteyiz. Burada dikkat edilmesi gereken husus, İş Kanunu

ve buna istinaden hazırlanan yönetmelikte yer altı ve sualtındaki işler

için sınırlama getirilmiş olup, gerek bu yönetmelik ve gerekse Ağır ve

Tehlikeli İşler Yönetmeliğinde yasaklanmış işler haricindeki yerüstü

işlerinde 15 yaşını doldurmuş gençler çalıştırılabilecektir.

b. Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalıştırma Yasağı

İş Kanunu kapsamındaki çocuk ve genç işçiler için ağır ve tehlikeli

işlerde çalışma yaş sınırı kural olarak 18, belirli hallerde 16 iken (4857

sayılı İş Kanunu m. 85), Borçlar Kanununa tabi olanlar için Umumi

Hıfzısıhha Kanunu m. 179 uyarınca, 16 yaşından itibaren hiçbir koşul

aranmaksızın her türlü ağır ve tehlikeli işte çalıştırılabilirler.

İş Kanunu’nun

“Ağır ve Tehlikeli İşler”

başlıklı 85. maddesine göre;

“Onaltı yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ile çalıştığı işle ilgili

mesleki eğitim almamış işçiler ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz.

Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı, kadınlarla onaltı yaşını

doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit ağır ve

tehlikeli işlerde çalıştırılabilecekleri Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalış�

ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.”

5763 sayılı Kanun

ile 85. maddenin birinci fıkrasında yer alan

“ço�

cuklar”

ibaresinden sonra gelmek üzere

“… ile çalıştığı işle ilgili mesleki

eğitim almamış işçiler…”

ibaresi eklenmiştir.

Umumi Hıfzısıhha Kanunu m.173/I’ e göre; “On iki yaşından aşağı bütün çocuk-

ların fabrika ve imalathane gibi her türlü sanat müesseseleriyle maden işlerinde

amele ve çırak olarak istihdamı memnudur.(f.I) On iki yaş ile on altı arasında bu-

lunan kız ve erkek çocuklar günde azami sekiz saatten fazla çalıştırılamaz (f.II)”.

Yasakla güdülen amaç dikkate alındığında sanayi ve maden işleri dışında kalan

işlerde de on iki yaşından küçüklerin çalıştırılmaması gerekir (Mollamahmutoğ-

lu/Astarlı, a.g.e., s.425). Buna karşılık Umumi Hıfzısıhha Kanunu m.173/I’ in bu

hükmü, 1983’de yapılan değişiklikle 1475 sayılı İş Kanunu md.67’nin asgari ça-

lışma yaşını belirleyen bir düzenleme haline gelmesiyle birlikte, maden işlerinde

asgari çalışma yaşını düzenleyici etkisini kaybetmiştir (Mollamahmutoğlu/As-

tarlı, a.g.e., s.425; Tankut Centel, “Çocuk Hakları Sözleşmesi, Çalışan Çocuklar

ve Türkiye”, Oğuzman’a Armağan, Ankara, 1997, s.188). Bu husus, 4857 sayılı İş

Kanunu m.71 bakımından da sözkonusudur (Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e.,

s.425; Tankut Centel, “Çocuk Hakları Sözleşmesi, Çalışan Çocuklar ve Türkiye”,

Oğuzman’a Armağan, Ankara, 1997, s.188).

Bakırcı, Ayrımcılık, s.108; Aktay/Arıcı/Senyen-Kaplan, a.g.e., s.73; Savaş Taş-

kent, Açıklamalı-İçtihatlı İş Kanunu ve İlgili Yönetmelikler, İstanbul 2005, s.215.

RG 26.05.2008, Sayı: 26887 (yürürlük tarihi 01.01.2009).