215 / 529
4857 Sayılı İş Kanununa Göre Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetlerinin ...
214
ve genç isçinin ise yerleştirilmesinde ve çalışması süresince güvenliği, sağlığı,
bedensel, zihinsel, ahlaki ve psikososyal gelişimi, kişisel yatkınlık ve yetenekle�
ri dikkate alınır. Çocuk ve genç isçiler, okula devam edenlerin okula devamları
ile okuldaki başarılarına engel olmayacak, meslek seçimi için yapılacak hazır�
lıklara ya da yetkili makamlar tarafından yeterliliği kabul edilen mesleki eği�
time katılmasına engel olmayacak işlerde çalıştırılabilirler. İşverenler çocuk
ve genç isçilerin tecrübe eksikliği,mevcut veya muhtemel riskler konularında
bilgisizlik veya tamamen gelişmiş olmamalarına bağlı olarak gelişmelerini,
sağlık ve güvenliklerini tehlikeye sokabilecek herhangi bir riske karşı korun�
malarını temin edeceklerdir.”
denilmektedir.
B. Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetinin
Sınırlandırılmasına Yönelik Düzenlemeler
Kanun koyucu, çalışma ve sözleşme özgürlüğünün doğal sonucu
olan, iş sözleşmesi yapma hakkından küçükleri yoksun bırakmış ve
böylece onların hak ehliyetlerini sınırlandırmıştır.
41
a. Yer ve Su Altında Çalıştırma Yasağı
İş Kanununun m. 72’ ye göre;
“Maden ocakları ile kablo döşemesi, ka�
nalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işler�
de onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması
yasaktır.”
. Kanun koyucu iş sağlığı ve güvenliği açısından risk taşıyan
işlerde çocuk ve gençlerin çalıştırılmasını yasaklamıştır.
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik m. 1’ de ise;
“Bu Yönetmeliğin amacı, çocuk ve genç işçilerin
sağlık ve güvenliklerini, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve sosyal gelişmelerini veya
öğrenimlerini tehlikeye atmadan çalışma şekillerinin esaslarını belirlemek ve
ekonomik istismarlarını önlemektir.”
şeklinde amaç açıklanmış; sonra 5.
maddenin son fıkrasında eklere atıfta bulunularak
“Çocuk işçilerin ça�
lışmasına izin verilen hafif işler, genç işçilerin çalışmasına izin verilen işler
ve 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç isçiler bakımından yasak olan iş�
ler belirtilmiştir.”
denilmektedir. Bu eklere göz attığımızda da
“Maden
ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya
su altında çalışılacak işler”
de çocuk ve gençlerin çalıştırılamayacakla-
41
Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.429;