TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

İştar URHANOĞLU CENGİZ

213

İş Kanunu m. 71 hükmüne dayanılarak çıkarılmış bulunan Çocuk

ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeli-

ğin

“İş Sözleşmesi ve Belge Yükümlülüğü”

başlıklı 12. maddesinin (c)

bendine göre ise;

“İşveren; ……, Çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile

yazılı iş sözleşmesi yapmak zorundadır.”.

İşveren, genel hükümlere göre

belirli şartlar altında mümkün görülse de, iş mevzuatı bakımından

doğrudan çocuğun veya genç işçinin taraf olduğu bir iş sözleşmesi ya-

pamaz. Sözkonusu sözleşmenin yazılı olarak yapılması bir zorunluluk

olarak düzenlenmiştir ve bu hükme aykırı olarak yapılan iş sözleşme-

leri batıldır.

İş Kanunu m. 71/I ile getirilen genel asgari çalışma yaşı yanında

kanun koyucunun kimi işler için belirli bir yaşın doldurulmuş olması

koşulunu aradığı da görülmektedir.

Örneğin; m. 72’ye göre; maden

ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yeral-

tında veya sualtında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek-

lerin (ve her yaştaki kadınların) çalıştırılması yasaktır; m. 85’e göre; 16

yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde

çalıştırılamazlar; m. 85/II’ ye göre; 16 yaşını doldurmakla birlikte 18

yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabileceği ağır ve tehlikeli işler

hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilecektir.

İş Kanunu m. 73/I’de ise;

“Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurma�

mış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.”

hükmü ile iş düzeni-

nin ve bu bağlamda çocuk ve genç işgücünün korunması amaçlanmıştır.

İş Kanunu’nda çocuk ve gençlerin çalışacakları işyerinin işvere-

niyle ilgili bazı kriter ve sınırlamalar getirilmiş ve 18 yaşından küçük-

lerin çalıştırılabilmesi için 87. maddesinde rapor alınmasını zorunlu

kılmıştır. Bu maddeye göre 14 – 18 yaş arası çocuk ve gençlerin uygun

sağlık kuruluşlarından işin nitelik ve şartlarına uygunlukları yönünde

rapor alınması ve her altı ayda bir bu raporun yenilenmesi öngörül-

müştür. Genel bir sınırlama ya da koruma olarak

“Çocuk ve Genç İşçile�

rin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”

m. 5’ de

“Çocuğun

Kalma Tazminatı, Ankara 2003, s.1160vd.; Mustafa Kılıçoğlu, 4857 sayılı İş Kanu-

nu Yorumu ve Yargıtay Uygulaması, Ankara 2005, s.516vd.; Öğüz, a.g.m., s.23-26.

RG 06.04.2004, Sayı:25425.

Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.426.

Mollamahmutoğlu/Astarlı, a.g.e., s.428-429; Akyiğit, Şerh, s.2037-2039.