238 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Emin KOÇ
237
Kurum’un bireysel idari işlemleri arasında muhataplarında en etki-
li olan ve ciddi sonuçlar doğuran grup idari para cezalarıdır. Kurum’un
yaptırım uygulama yetkisi, düzenlediği ve kontrol ettiği rekabet dü-
zeninin korunması için bir gerekliliktir. Ancak bu şekilde özgülendi-
ği idari düzeni koruyabilirler
21
. RKHK’da idari para cezaları 16. ve 17.
maddelerde düzenlenmiştir. RKHK’nın 16. maddesi
“İdari Para Cezası”
başlığını taşırken, 17. madde ise
“Nispi İdari Para Cezası”
başlığını taşı-
maktadır
22
. Bu bağlamda belirtmek gerekir ki para cezaları Kurum’un
ekonomik kolluk ve bağımsız idari otorite kimliğinden kaynaklanan
bir yetki niteliğindedir. İdari yaptırımlar da hukuki biçim olarak idari
işlem niteliğindedir ve idari işlemin unsurlarını taşımak zorundadır.
Biz de bu çalışmada esas olarak Kurum’un aldığı idari para cezası ka-
rarlarından uyması gereken usûl kurallarını incelemekteyiz.
2. REKABET İHLALLERİNDE ÖNGÖRÜLEN İDARİ USUL
SÜRECİ
Usul, “
izlenmesi gereken yol
” anlamına gelir. İdare işlemler bakı-
mından ise usul, “
idarenin irade açıklarken izleyeceği yol
” olarak tanımla-
nabilir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK)’na göre idari
işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri
ile hukuka aykırılık iddiasıyla iptal davası açılabilir. Kanun bu hükmü
ile sadece şekil unsurundan bahsetmiş usul unsurundan bahsetme-
miştir. Ancak usul unsuru şekil unsuru içinde, hatta ondan daha geniş
uygulama alanına sahip bir unsur olarak değerlendirilmektedir
23
.
21
Bkz. Pauliat Helene,
“Bağımsız İdari Otoritelerin Yaptırım Uygulama Yetkileri”
, (Çev.
Göçer Mahmut), in; Bağımsız İdari Otoriteler, Ed. Kaboğlu İbrahim, İstanbul 1998,
s. 145 vd.
22
Bkz. Korkmaz Olgu Hikmet, 4054 Sayılı Kanun’da Öngörülen İdari Para Cezaları
ve Yargısal Korunma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2002; Koç Emin,
Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda Öngörülen İdari Para Yaptırımları,
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2008; Usta, s.146–151.
23
Günday,
şekil unsurunu anlam olarak ikiye ayırmaktadır. Yazara göre şekil ilk
anlamı ile idari işlemin özünü oluşturan iradenin dış dünyaya yansımasının
maddi biçimini ifade eder. Diğer yandan şekil idari işlemin yapılmasında izlenen
usulü ifade eder. Görüldüğü üzere yazar usul unsurunu şekil unsurunun bir
görünümü olarak nitelendirmektedir (Günday, İdare Hukuku, s.132).
Özay
ise
bu unsurun şekil- usul unsuru olarak alınması gerektiğini, hatta usulün şekilden
önce gelen bir unsur olması gerektiğini –
haklı olarak
- belirtmektedir (Özay İl Han,
Günışığında Yönetim, İstanbul 2002, s.412).