TBB Dergisi 98. Sayı

38 / 529

TBB Dergisi 2012 (98) Sesim SOYER GÜLEÇ 37
AİHM’nin Türkiye aleyhine verdiği ve tutuklamanın yasal koşul-
larının gerçekleşmediğini tespit eden önemli kararlar bulunmaktadır.
Örneğin, 13 Temmuz 2010 tarihli Alipour ve Hosseinzadgan/Türkiye
davasında (Başvuru no. 6909/08, 12792/08 ve 28960/08) başvuran, tutuk-
luluğunun yeterli yasal dayanağı bulunmadığını ifade etmiştir. AİHM,
aynı mağduriyeti Abdolkhani ve Karimnia (no. 30471/08) kararında in-
celediğini hatırlatmış, söz konusu davada başvuranların Kırklareli
Yabancı Kabul ve Barındırma Merkezi’ne konulmasının özgürlükten
yoksun bırakma teşkil ettiğini tespit etmiş ve sınırdışı amacıyla tutuk-
luluk kararı verme, tutukluluk süresini uzatma ve bu tür bir tutuklu-
luk için süre konulmasına ilişkin usulü belirleyen açık yasal hükümler
bulunmaması nedeniyle, başvuranların maruz kaldığı özgürlükten
yoksun bırakmanın AİHS’nin 5. maddesinin amaçları bağlamında “ya�
sal” olmadığına karar vermiştir22 .
b) Suçun Üst Sınırının Üç Yıl Veya Daha Az Hapis Cezasını
Gerektirmesi
CMK, adli kontrolün uygulanabilmesi için, soruşturma veya ko-
vuşturmanın konusunu teşkil eden suç için öngörülen hapis cezasının
üst sınırının üç yıl veya daha az olmasını öngörmüştür (md. 109/1).
Bu durumda, kural olarak, üst sınırın üç yıldan fazla olduğu hallerde
hâkimin adli kontrol hükümlerini uygulayabilmesi mümkün değil-
dir23. Ancak adli kontrolün tutuklamaya tam bir alternatif oluşturma-
yerinde olmadığı yönündeki eleştiri için bkz. ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIR-
MA/SAYGILAR/ALAN, s. 440.
22 Benzer kararlara örnek olarak, Charahili K. (13.04.2010-46605-07) ve ayrıca D.B.–
Türkiye Davası (Başvuru no: 33526/08-13 Temmuz 2010) verilebilir.
23 Yargıtay’ın bir kararına göre, “…Tutuklama istemine konu suçun cezasının üst sınırı�
nın üç yıldan fazla olması nedeniyle adli kontrol kararı yasaya aykırıdır…Adli kontrol ku�
rumunu düzenleyen 5271 Sayılı CMK’nun 109. maddesinin 1. fıkrasının “100 maddede
belirtilen tutuklama sebeplerinin varlığı halinde, üst sınırı üç yıl veya daha az hapis ceza�
sını gerektiren bir suç sebebiyle yürütülen soruşturmada, şüphelinin tutuklanması yerine
adli kontrol altına alınmasına karar verilebilir” hükmü ile 4. fıkrasındaki “şüphelinin,
üçüncü fıkranın ( a ) ve ( f ) bentlerinde yazılı yükümlülüklere tabi tutulması bakımından,
birinci fıkrada belirtilen süre sınırı dikkate alınmaz” hükmü karşısında, tutuklama istemi�
ne konu suçun cezasının üst sınırının üç yıldan fazla olması nedeniyle, anılan adli kontrol
kararı yasaya aykırı olup, itirazın bu nedenle kabulü yerine reddine karar verilmesi isabet�
sizdir… Sincan 1. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığının 14.05.2008 gün ve 2008/1042 de�
ğişik iş sayılı kararının CMK.nun 309. maddesi uyarınca bozulmasına…05.06.2009 gü�
nünde oybirliğiyle karar verildi”. Y. 11. CD, E. 2008/13063, K. 2009/6948, T. 5.6.2009,
, Erişim Tarihi: 20.09.2011.