TBB Dergisi 99. Sayı

TBB Dergisi 2012 (99)

Faruk Y. TURİNAY

179

Gözler’in anayasanın ne olduğu hakkındaki sorusu ve ona verdiği

yanıtlar zihin açıcıdır:

“Anayasa nedir? Bir Anayasa kitapçığını elinize alıp “anayasa nedir”

sorusunu sorarsanız, bu soruya tasvirî bir cevap verebilirsiniz. Örneğin kul-

landığım anayasa kitapçığından hareketle ben şu cevabı verebilirim: Türkiye

Cumhuriyeti Anayasası, 9 cm x 13, 5 cm boyutlarında toplam 128 sayfa-

dan oluşmuş bir kitapçıktır. Daha ileri giderek bu kitapçığın üzerinde Tür-

kiye Cumhuriyeti Anayasası yazdığını, her sayfanın üzerinde siyah harflerle

yazılar olduğunu, bu yazılara bakıldığında anayasa metninin kendi içinde

kısımlara, kısımların bölümlere, bölümlerin de maddelere ayrıldığını söyle-

yebilirim. Keza maddelere daha dikkatli baktığımda her maddenin bir ya da

birden fazla cümleden oluştuğunu, her cümlenin birden fazla kelimeden oluş-

tuğunu, her kelimenin de birden fazla harfin bir araya gelmesinden meydana

geldiğini söyleyebilirim. Harflerin ise beyaz kâğıt üzerinde siyah mürekkeple

basılmış çeşitli şekiller olduğunu ilave edebilirim. Bu şekilde anayasanın fiziki

ve dilbilimsel varlığını tanımlamış oluruz. Böyle bir yanımın haliyle hukuk

bakımından pek de bir değeri yoktur. O halde yukarıdaki soruyu tekrar sora-

lım: Bir hukuki kavram olarak anayasa nedir? Anayasa kavramını en basit

olarak şöyle tanımlayabiliriz: anayasa, anayasal nitelikteki hukuk kurallarının

toplamıdır.”

Yazarın izlediği yola benzer bir akıl yürütmeyle, mesela, Ame-

rikan Anayasasını kastederek, anayasa için şöyle bir tanım yapmak

mümkündür:

“Anayasa, Washington D.C.’deki Ulusal Arşivlerde özel cam

mahfazalarda sergilenen, özgün, el yazımı bir belgedir.”

Şüphesiz böyle bir

tanım, onlarca anayasadan birinin, Amerikan Anayasası’nın fiziki bir

tarifi olmakla kalacaktır

Yazar, anayasayı kısaca tanımladıktan sonra mantık kurallarını

yaptığı tanıma uygulayarak kavramın hukuki yönüne ışık tutmaya de-

vam etmektedir: “Bu tanım şu iki önermeden oluşmaktadır: (1) Ana-

yasa hukuk kurallarından

oluşur. (2) Ancak anayasa her türlü hukuk

Gözler, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, op.cit., s.47

Örnek bir resim ve bilgi için bkz: Thomas, op.cit., What Is A Constitution?, Gareth

Stevens Publishing, 2008, s.5

Hukuk kuralları, meşru hukuki güç olan devletin, egemenliğin işlevlerini yerine ge-

tiren anayasal yetkiye sahip organlarınca konulan, bağlayıcı, müeyyideli toplumsal

kurallardır. Bu tanımda anayasal kelimesinin kullanılması zorunlu görülüştür. Zira

çağdaş devletlerde anayasanın vermediği bir yetki kullanılamayacağı gibi, böyle bir