182 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Faruk Y. TURİNAY
181
çağdaş siyasi düzenlerin, çağdaş anayasaların sağlıklı bir şekilde anla-
şılması ve yorumlanması mümkün olmayacaktır.
Amerika’da kadın hakları, işçi-işveren ilişkilerinde zayıf olan iş-
çinin konumu, yönetişim, düzenler arasındaki farklılıklar gibi konu-
lar özelinde anayasanın kavramsal kimliğini tartışmaya açan
Vivi-
en Hart
,
“Bound by Our Constitution: Women, Workers, And Minimum
Wage” (Anayasamızla Kısıtlananlar: Kadınlar, İşçiler ve En Düşük Ücret)
adlı eserinde Amerika’da ve İngiltere’deki anayasa algısına dair fark-
lılıkları ayırt eden yazarlar olduğundan söz eder: Albert Venn Dicey,
James Bryce (1. Vikont Bryce) ve Abbott Lawrence Lowell... Bunlar-
dan
Dicey
, ilk kez 1898’de verdiği derslerde, İngiliz hükümeti üzerine
düşünüp eksiklerini bularak, ‘meclisin kâdir-i mutlak oluşu, her işe
gücünün yetmesi meselesine işaret etmiştir. Kâdiri mutlaklık sorunu,
özetle,
“eleştirmenin uysal hayranlığına hâkim olma”
yı ifade etmektedir.
Dicey, diğer araştırmacıların aksine meselenin kuramsal yönüyle ye-
tinmemiş, tatbiki etkileri de incelemiştir
53
. Yazısız anayasaların varlığı
inkar edilemeyeceğine göre, yasama makamının teamüli anayasaca
düzenlendiği bilgisi esas alındığında,
“keyfiliği önleme vasıtası”
sıfatıyla
anayasa, bu noktada hukuki kimliğiyle kendini göstermektedir.
Dicey’nin arkadaşı
Lord Bryce
, Amerikan hukuk düzenindeki
yazılı anayasayla tahkim edilmiş bir ‘popüler egemenlik’ sorunu-
nu ortaya koymuştur. Bu, öyle bir sorundur ki, bilhassa
“demokratik
tahakküm”
ü yaratabilir. Anayasa sadece temel bir kanun değildir; aynı
zamanda değişmez kanundur; değişmezdir, yani ancak ulusal yasa-
ma makamınca, zorlu ve yavaş bir sürecin uygulanması yoluyla ve
halk tarafından değiştirilebilir
54
. Popülerlikten maksat, halkın çoğun-
luğu tarafından benimsendiği halde adaletsizce kullanılan yozlaşmış
egemenliğin özelliğidir. Hukuki niteliği baskın olan yazılı anayasanın
siyasi bir menfaati meşrulaştırma aracı olarak kullanılmasında anaya-
sanın bu vasfının zayıfladığını, kanunilik-meşruiyet ayrımı ışığında
söyleyebiliriz.
re/droit/concours-cat.-c/148207.html, erişim tarihi: 18.09.2011
53
Vivien Hart, Bound by Our Constitution: Women, Workers, And Minimum
Wage, Princeton University Press, 1994, New Jersey, Chapter One: Constitutional
Politics, s.3
54
Vivien Hart, op.cit., Bound by Our Constitution: Women, Workers, AndMinimum
Wage, Chapter One: Constitutional Politics, s.4