TBB Dergisi 99. Sayı

204 / 521

TBB Dergisi 2012 (99) Faruk Y. TURİNAY 203
kendini gösteren anayasal ilkelere, dolayısıyla bir anayasa hukuku-
na sahip olduğu ileri sürülmektedir113. Yazar bu noktadan sonra bir
adım daha ileri giderek, anayasa kavramının uluslararası örgütlerin
kurucu antlaşmalarını nitelemek amacıyla, “anayasal antlaşma” şeklin-
de kullanılmasının son derece geçerli bir yaklaşım olduğunu belirtir.
Bu yaklaşım, özellikle evrensel düzeyde Birleşmiş Milletler Sözleşmesi
bakımından geçerli olduğu gibi, bir “Avrupa anayasasının” temelleri-
ni oluşturan Avrupa Topluluğu Kurucu Antlaşmaları ve Avrupa Bir-
liği (Maastricht) Antlaşması bakımından da aynı şey geçerli olabilir.
Gerçekten de, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve üye devletlerin
anayasalarıyla birlikte düşünüldüğünde, bu antlaşmalar bir Avrupa
anayasasının temellerini oluşturmaktadır114 . Bu düşünceler, anayasa-
nın ulusal kalıpları evrensel boyutta yıkıp geçtiğini, uluslararası alana
sirayet ettiğini göstermektedir.
Öte yandan, anayasanın ulus düşüncesi ile bağının zayıflaması
münhasıran Avrupa’da görülen bir durum değildir. Afrika İnsan ve
Halkların Hakları Şartı’nın 115 kabulü, Afrika İnsan ve Halkların Hak-
ları Mahkemesi’nin kurulması ve faaliyete başlaması116 Afrika gibi
bir kıtada da yukarıda değinilen gelişmelerin görüldüğünün ema-
releridir. Güney Afrika devletleri de bu konuda geri kalmamakta-
dır. Hâlihazırda iki üyesi ve iki gözlemci üyesi olan Güney Amerika
Milletler Birliği117, 2004’te gerçekleşen Cusco Bildirgesi ve ardından
113 Göçer, op.cit., “Uluslararası Hukuk ve Uluslararası Anayasa Kavramı”, s.15
114 Göçer, loc.cit., s.15
115 Şartın özgün metni için bkz: Afrika Birliği resmi sitesi,
on.org/official_documents/treaties_%20conventions_%20protocols/banjul%20
charter.pdf, ; Bu Şarta Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü’nün (Protocol to
the African Charter on Human and Peoples’ Rights on the Rights of Women in Africa)
özgün
m etni için bkz.
of%20Law/Women/PROTOCOL%20women%20eng.pdf; bu ekin Türkçedeki
bir çevirisi için bkz: İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Merkezi web sitesi,
belgeler_afrika_kadin_haklari_protokolu.pdf, erişim tarihi: 9.6.2011
116 Mahkemenin işleyişi, yapısı ve baktığı davalarla ilgili ayrıntılı bilgi için Mahke-
menin resmi web sitesi: mahkemeyi kuran
antlaşma (Protocol to the African Charter on Human and Peoples’ Rights on
the Establishment of an African Court on Human and Peoples’ Rights) için bkz:
lishment/africancourt-humanrights.pdf, erişim tarihi: 9.6.2011
117 Birliğin resmi web sitesi Sitio Oficial de la Union de Naciones Suramericanas için