207 / 521
Kuralların Kuralı: Anayasanın Hukuki Boyutunun Evrensel Serüveni
206
hazırlayarak 2003 Haziran’ında tamamlamıştır. Taslak hakkında ege-
menlik yetkilerinin ulus-devletten Birliğin ulus-üstü varlığına devrini
sağlayan son merhale olduğu, AB hukukunun kanunlaştırma belgesi
niteliği taşıdığı düşünülmektedir
123
.
Bu aşamada Avrupa Birliği anayasa taslağına dair bazı bilgilerin
belirtilmesi gerekmektedir. Taslak,
“Avrupa İçin Anayasa Yapımına Dair
Sözleşme”
nin, 29 Ekim 2004’te o gün için Avrupa Birliği’nin yirmi beş
üyesinin
124
devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla imzalanma-
sıyla belirlilik kazanmıştır. Eşit derecede, dört ana başlığa ayrılan Tas-
lak, tıpkı ulusal bir anayasaymışçasına bir başlangıç bölümü ile başla-
maktadır. Bu bölümde, yine tıpkı ulusal anayasalar gibi Avrupa’nın
tarihi ve mirası hatırlatılmaktadır. Yukarıda değinilen dört ana başlı-
ğın içeriğinden bahsetmek gerekirse, birinci kısım Birliğin tanımı ve
amaçları, Birlik vatandaşlığı ve tanıdığı temel haklar, Birliğin yetkileri,
mali yapısı ve kurumları, Birliğin demokratik yaşamı, komşu devlet-
lerle ilişkileri ve nihayet Birliğe üyelik konularını kapsamaktadır. İkin-
ci kısım, Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi’ni
125
ihtiva etmekte,
kısımda bir başlangıç metninin ardından yedi başlıkta insanlık haysi-
yeti, özgürlük, eşitlik, dayanışma, vatandaşlık hakları, adalet ve özel
hükümlere yerilmektedir. Üçüncü kısım, Birliğin işlevlerinin ve politi-
kalarının nasıl idare edileceğini düzenlemekte, iç ve dış siyaset, iktisa-
di ve parasal birlik, hürriyet sahası, güvenlik ve adalet, ortak güvenlik
ve dış politika, kurumların görevlerine dair hükümler içermektedir.
Bu kısımda biçimsel olarak genel uygulama, ayrımcılık yasağı ve va-
tandaşlık, iç siyaset ve faaliyet, denizaşırı ülkeler ve bölgelerle işbirliği,
Birliğin dış faaliyetleri, işleyişi ve ortak hükümlerden oluşan yedi baş-
lık bulunmaktadır. Dördüncü ve son kısım ise anayasanın yürürlüğe
girmesi, değiştirilmesine dair usul, önceden imzalanmış sözleşmelerin
feshine ilişkin hükümlere yer vermektedir. Bu kısımda beş sözleşmenin
anayasanın ilavesi olduğu belirtilmektedir
126
. Sözü edilen sözleşmeler
123
Yazıcı, Demokratikleşme Sürecinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,
2009, s.278
124
2004 yılı itibariyle Avrupa Birliği’nin yirmi beş üyesi var iken, hâlihazırda, Bir-
liğin üye sayısı yirmi yedidir. Avrupa Birliği Resmi Sitesi,
http://europa.eu/about-eu/member-countries/index_en.htm, erişim tarihi: 4.5.2011
125
Belge için bkz. Avrupa Parlamentosu Resmi Sitesi,
http://www.europarl.europa.
eu/charter/pdf/text_en.pdf, erişim tarihi: 4.5.2011
126
Ayrıntılı bilgi için bkz. Avrupa Birliği Resmi Sitesi,
http://europa.eu/scadplus/