205 / 521
Kuralların Kuralı: Anayasanın Hukuki Boyutunun Evrensel Serüveni
204
2008’de imzalanan Kurucu Antlaşma ile şekillendirilmiştir; tıpkı Bir-
leşmiş Milletler gibi bir genel sekreter tarafından temsil edilmektedir
ve bir parlamentoya sahiptir. Kurucu antlaşma 11 Mart 2011’de yürür-
lüğe girmiştir. Güney Amerika ülkelerinden pek çoğu, farklı dereceler-
de, Güney Amerika Milletler Birliği lehine bazı yetki fedakârlıklarında
bulunmuş ve bulunmaktadır; Birlik lehine bir irade belirtmektedirler.
Mesela Brezilya Anayasası’nın dördüncü maddesinin ikinci fıkrası
Brezilya Federatif Cumhuriyeti’nin bir Latin Amerika Milletler Top-
luluğu yaratmak amacıyla, Latin Amerika halkları ile iktisadi, siyasi,
toplumsal ve kültürel bütünleşme sağlamak için çabalayacağını hük-
me bağlamaktadır
118
. Yine Surinam Anayasası egemenlik ve Surinam
Cumhuriyeti’ne ayrılmış birinci bölümü, madde 2’de, Surinam devle-
tinin yer aldığı, tarihi olarak tanımlanan Güney Amerika kıtasına atıfta
bulunmaktadır
119
. Görülen o ki, ulus-üstü anayasaya doğru yönelen
hareketlenmeler Avrupa coğrafyasıyla sınırlı değildir.
Uluslararası alanda anayasa kavramının kullanılışı, gerçeklik mese-
lesini gündeme getirmektedir. Devletlerarası ilişkilerin yüzyıllar boyun-
ca ördüğü bir yumak olan uluslararası alanda, anayasadan söz etmek ne
kadar gerçekçidir? Soruya cevap arayan yazarlardan Mahmut Göçer’e
göre, uluslararası hukukta anayasa kavramının kullanılması bir yandan
uluslararası toplumun anayasası anlamında, diğer yandan ise ulusla-
rarası örgütlerin kurucu antlaşmalarının anayasal niteliğini belirtmek
için olmuştur. Her iki durumda da bir uluslararası hukuk düzeninin
veya uluslararası örgütlere özgü hukuk düzenlerinin varlığı kabul edil-
mektedir. Gene, her iki durumda da anayasa kavramının iç hukuktan
uluslararası hukuka intikali söz konusudur
120
. Uluslararası toplumun
bir anayasaya sahip olabileceği tezi, öğretide özellikle anayasa kavramı-
nın siyasal toplum kavramından ayrılmaz bir kavram olarak gören bazı
yazarlarca ileri sürülmüştür. Bu yazarlar, uluslararası anayasayı yazılı
bkz:
http://www.pptunasur.com/inicio.php?menu=30&idiom=1, erişim tarihi:
9.6.2011
118
Constitution of Brazil in English, Article 4 (International Relations) (1), Internatio-
nal Constitutional Law web site,
http://www.servat.unibe.ch/icl/br00000_.html,erişim tarihi: 8.6.2011
119
Constitution of Suriname in English, Article 2, (Territory), Constitution Society
web site, National Constitutions,
http://constitution.org/cons/suriname.htm,erişim tarihi: 8.6.2011
120
Göçer, op.cit.,
“Uluslararası Hukuk ve Uluslararası Anayasa Kavramı”
, s. 6-7