215 / 521
Kuralların Kuralı: Anayasanın Hukuki Boyutunun Evrensel Serüveni
214
rumlar dışında oybirliği ile alınırken, Topluluk hukukunda Avrupa
Ekonomik Topluluğu’nu kuran Roma Antlaşması’nın 148. maddesine
göre, ‘oyçokluğu’ ile alınabilmektedir. Uluslararası hukuk ile ulusüs-
tü nitelik taşıyan Topluluk hukuku arasındaki bir başka fark da her
iki hukuk dalının özneleri ile ilgilidir. Uluslararası hukukun özneleri
devletler ve uluslararası örgütler olduğu halde, Topluluk hukukunun
özneleri üye devletler, Topluluğun organları ve üye devlet uyruğunda
bulunan özel ve tüzel kişilerdir
145
. Her iki hukuk dalının kaynakları da
birbirinden farklıdır. Uluslararası hukukun kaynakları, uluslar arası
antlaşmalar, örf ve adet kuralları, hukukun genel ilkeleri, mahkeme
içtihatları ve öğretidir. Buna karşılık, ulusüstü nitelik taşıyan Avrupa
Topluluğu’nun kaynakları
anayasal nitelik taşıyan
kurucu anlaşma-
lar, Topluluk organlarının kabul ettikleri tüzük, yönerge ve kararlar,
Adalet Divanı kararları ve bu kararlarla kabul edilen hukukun ge-
nel ilkeleri, Topluluğun üye olmayan devletlerle yaptığı uluslararası
antlaşmalardır
146
. Bu iki hukuk alanında kural koymaya yetkili olan
kurumlar, organlar ve makamlar da birbirinden farklıdır. Uluslarara-
sı hukukta kural koyma yetkisi esas olarak devletlere, sınırlı ölçüde
ise uluslararası örgütlere aittir. Topluluk hukuk düzeninde ise kurucu
antlaşmalar dışında tüzük ve yönetmelik gibi işlemler Topluluğun yet-
kili organları tarafından yaratılmaktadır. Öte yandan, uluslar arası hu-
kukun kuralları, devletler ve uluslararası örgütler gibi uluslar arası ki-
şileri bağladığı halde, Topluluk hukuku bireyleri ve iç hukuk kişilerini
bağlamaktadır. Bundan başka, uluslararası hukuk düzeninde zorunlu
bir yargı organı ve yaptırımları uygulayacak bir mekanizma olmadığı
halde, Topluluk hukuk düzeninde Avrupa Toplulukları Adalet Diva-
nı ve yaptırımları uygulayacak kurumlar mevcuttur
147
. Uluslararası
hukuk ile topluluk hukuku arasındaki diğer önemli farklı özellikler
şunlardır:
a) Uluslar arası hukukun kaynaklarından olan uluslararası antlaşma-
lar, bu antlaşmalara taraf olan devletlerin yetkili organlarının ona-
yıyla yürürlüğe girerler; devlet başkanı, parlamento veya bakanlar
kurulu... Buna karşılık, topluluk hukukunun kaynakları arasında
145
Günuğur, Avrupa Topluluğu Hukuku, Tarhan Basımevi, 1993, s.3; Yazıcı, op.cit.
s.259
146
Yazıcı, op.cit. s.259
147
Pazarcı, Uluslararası Hukuk, Turhan Kitabevi, 2005, s.11; Yazıcı, op.cit. s.259-260