26 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Süha TANRIVER
25
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesi çıkartılmış ve bu
Tarife 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Tarifenin 3. maddesi-
nin ikinci cümlesinde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun
324. maddesinde yer alan delil ikame avansı ile ilgili düzenleme, tü-
müyle göz ardı edilerek; gider avansının kapsamı, her türlü tebligat
ve posta ücretleri, keşif giderleri, bilirkişi ve tanık ücretleriyle diğer
iş ve işlemler için alınacak giderler olarak belirlenmiş ve 4. maddede
de alınacak tutarlara işaret edilmiştir. Bu yaklaşım karşısında, daha
işin başında, hak aramak, malî açıdan, ilgililer için ciddî bir külfete
dönüşmüştür. Hâlbuki, Kanun’un 120 maddesinde yer alan yasal
düzenlemenin temel esprisi, idarî yargıda olduğu gibi, mahkemeye,
yargılamanın sürüncemede kalmasını önlemek için, üzerinde sürekli
tasarruf edebileceği, tebligat ve posta ücretleri ile sınırlı bir meblağı
temin etmektir. Davacının, dava dilekçesinde, somutlaştırma yükü-
nün (HMK m. 194) gereği olarak, tanık beyanı, bilirkişi ve keşiften söz
etmiş olması, bu delillerle ilgili olarak yapılacak olan giderlerin, daha
işin başında, peşinen, mahkeme tarafından yatırtılmak suretiyle temin
edileceği anlamına, asla gelmez. Çünkü, Kanun’un 324. maddesinde,
taraflardan her birisinin, ikamesini talep ettiği delil için, mahkemece
belirlenecek avansı, kendisine verilen kesin süre içerisinde yatırmak
zorunda olduğu; aksi takdirde, talep olunan delilin ikamesinden vaz-
geçmiş sayılacağı hususu, açıkça hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla,
anayasal bir özgürlük olan hak arama özgürlüğünün (AY m. 36, I) kul-
lanılması bağlamında, uygulamada ciddî sıkıntılar yaratan gider avan-
sı tarifesinin 3. ve 4. maddelerinde yer alan düzenlemelerin, 6100 sayılı
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 324. maddesindeki delil ikamesi
avansı ile ilgili düzenleme de gözetilerek, gözden geçirilmesinde ve
bir düzeltime tâbi tutulmasında büyük yarar vardır. Yine, bu bağlam-
da, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 333. maddesinde
ve anılan tarifenin 5. maddesinin birinci fıkrasında yer alan avansın ia-
desini düzenleyen kuralın, avansın iadesini, hükmün kesinleşmesine
kadar ötelemesi de; avans olarak tahsil edilen ve zaman içerisinde bü-
yük meblağlara ulaşan tutarların, özellikle muhafazası ile ilgili olarak
ortaya çıkabilecek muhtemel problemler de dikkate alınarak, yeniden
bir revizyona tâbi tutulmalıdır.
25-)
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 122. madde-
sinin birinci cümlesinde yer alan düzenlemeye,
“dava dilekçesi”
ibare-
sinden sonra “
ve eklerinin
” ibaresinin de ilâve edilmesinde zaruret