177 / 477
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisine Etkisi
176
turacak şekilde uygulanmasının önüne geçilebilir
32
. Ayrıca, hüküm
sadece yabancılar için düzenlenmemiş olduğundan, hem Türk hem
yabancı davalılara karşı kullanılabilecektir ve bir ülkede malvarlığı
edinen kişiler o ülkenin milletlerarası yetkisi ile ilişki içine girmiş ola-
caktır
33
. Burada, malvarlığının bulunduğu yerde dava açılması imka-
nını tamamen ortadan kaldırmak yerine, malvarlığının değeri yönün-
den bir sınır çizilerek aşkın yetki endişesini bertaraf etmek daha uygun
bir çözüm olacaktı
34
.
2- Özel Yetki
a. Boşanma ve Ayrılık Davalarında Yetki
i. Genel Olarak
HUMK, boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkemeyi md.
9/III hükmünde, davacının ikametgâhı veya eşlerin davadan önce
son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesi olarak be-
lirlemişti. Boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkemeye ilişkin
düzenleme HUMK’da yer aldığı gibi MK’da da bulunmaktaydı. MK
md. 168 düzenlemesine göre ise, boşanma davalarında yetkili mah-
keme, eşlerden birinin yerleşim yeri ya da davadan önce son defa altı
aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Böylece HUMK sis-
teminde boşanma ve ayrılık davalarında yetki konusunda her iki ka-
nunda yer alan düzenlemeler birlikte değerlendirdiğinde, MK’da yer
alan yetki kuralının daha yeni ve özel bir hüküm olmasından dolayı
boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkeme MK md. 168’e göre
belirlenmekteydi
35
.
Boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkemenin MK’da dü-
zenlenmiş olması sebebiyle HMK tekrar bu konuya ilişkin bir hükme
kanun içinde yer vermemiştir
36
. Buna göre, boşanma ve ayrılık dava-
larında, dava açmak isteyen eşin bağımsız bir yerleşim yerine sahip
olması halinde, davayı kendisinin veya eşinin yerleşim yerinde ya da
32
Ekşi
,
Yetki, s. 58.
33
Nomer, Usul, s. 91.
34
Nomer, s. 445.
35
Pekcanıtez/Atalay/Özekes, Medeni Usul, s. 123.
36
Madde Gerekçesi,
http://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0574.pdf.