289 / 477
Medeni Usul Hukuku Açısından Türk Hukukunda Avukatın Bilgi ve Delil Toplama Yetkisi
288
Sözkonusu mülahazalar, Anglo-Amerikan discovery-disclosure
yönteminin mutedil bir versiyonunun Kıta Avrupası sisteminde de
devreye sokulmasını gündeme getirmiştir
25
. Japon hukukunda Mede-
ni Usul Kanunu (1998) ve müteakip tadillerle yapılan reformlarda ve
ALI/UNIDROIT
“Ulusötesi Medeni Usul İlke ve Kuralları”
nda da mah-
keme yönetim ve denetimli bir discovery-disclosure yaklaşımının be-
nimsendiği belirtilebilir. Bugün, güncel medeni usulde, tarafın ispat
hakkı ve mahkemenin doğru bir hükme ulaşmak üzere yargılamayı
sevk yetkisi çerçevesinde, taraflar ve mahkemenin uyuşmazlıkla ilgili
delillere olabildiğince tam ve zamanında erişebilmesi gerektiği kabul
edilmektedir(ALI/UNIDROIT, P.16.1)
26
.
Mukayeseli hukuktaki bu gelişmeler, kanımızca, Kıta Avrupası
sistemi bakımından nispeten yeni bir eğilim olarak avukatın delil top-
lama yetkisine temas etmektedir. Klasik teorik çerçeveden başlayarak
bu yaklaşım şu şekilde izah edilebilir.
II- Delillerin Toplanmasına Etki Eden Usuli İlkeler ve Delil
Temin Yöntemleri
1
-
Dava Malzemesinin Yargılamaya Getirilmesinde Hakim ve Taraflar
Arasındaki İşbölümü Açısından Taraflarca Getirilme İlkesi ve Hakimin Da-
vayı Aydınlatması Ödevi
Yargılamada, süjeler arasındaki rol dağılımı usul hukukunun te-
mel bir meselesidir. Medeni yargıda dava malzemesinin yargılamaya
getirilmesi, modern medeni usulde, genellikle, taraflara ait bir iş olarak
kabul edilmiştir. Bu, içinde yer aldığımız, Kıta Avrupası geleneğinde,
taraflarca getirilme ilkesiyle ifade ediliyor. Dava malzemesi vakıalar
ve delilleri kapsamaktadır. Taraflarca getirilme ilkesine göre, taraflar
kural olarak taleplerini dayandırdıkları iddia ve savunma vakıaları ile
bunların doğruluğu ihtilaflı olduğunda vakıaları destekleyen delilleri
mahkemeye bildirme sorumluluğunu taşır
27
.
25
Bkz.HUANG, s.219, 381-387.
26
Bkz. M. TARUFFO,
“Principles and Rules of Transnational Civil Procedure : Av
Evidentiary Epistomolgy”
, Penn St.L.Rev.(2006-2007), Vol.25:2, ss.509-518, s.513.
27
Bkz.Y.ALANGOYA,Medeni usulHukukundaVakıalarveDelillerinToplanmasına
İlişkinİlkeler,İÜYayını,İstanbul1979,s.9(
“İlkeler”
);E.BECKER-EBERHART,
“Dava