TBB Dergisi 102. Sayı

Resmi Dil ve Anayasalarda Düzenlenişi

138

dil gibi öğretilmesi o dili yarı resmi dil statüsüne dahi sokmaz.

Aynı

dilin trafik yol, işaret ve levhalarında resmi dil ile birlikte kullanılması

da böyledir.

Resmi dil dışındaki dillerin anayasal konumunu ülkeler arası

ilişkiler de belirleyebilmektedir. Eski Sovyetler Birliği içinde yer alan

ülkelerin resmi dil ve diğer diller üzerine olan mevzuatları adeta bu-

günkü Rusya ile olan ilişkilerinin bir aynası gibidir. Kimi Rusçanın

varlığına anayasasında özel bir vurgu yaparken kimi ülkeler ise ülke

nüfusunun önemli bir oranını (%30-40) Rusça konuşan azınlık oluştu-

ruyor olmasına rağmen Rusçayı adeta yok saymaktadır.

Ukrayna 1996 tarihli Anayasası’ndaki düzenleme ile birinci ülke-

ler sınıfına girmektedir. Anayasa’nın 10. maddesi dilleri üç kategori-

ye ayırmıştır: resmi dil, azınlık dilleri ve uluslararası iletişim dilleri.

Hatta denilebilir ki azınlık dillerini de Rusça ve diğerleri şeklinde iki

alt kategoride sunmaktadır. Bunda şüphesiz ülkenin en büyük dilsel

azınlık grubunun Rusça konuşanlar olmasının katkısı büyüktür. Mad-

deye göre;

“Ukrayna’nın devlet dili Ukraynacadır.

Devlet, Ukraynacanın ülkenin her yerindeki sosyal hayatın tüm

alanlarında en iyi şekilde kullanımını ve gelişimini sağlar.

Ukrayna’da Rusçanın ve Ukrayna’nın diğer ulusal azınlıklarının

dillerinin serbestçe kullanılması, gelişimi ve korunması hukukun ko-

ruması altındadır.

Devlet, uluslararası iletişim dillerinin öğrenilmesini teşvik eder.

Ukrayna’da dillerin kullanılması Ukrayna Anayasası tarafından

korunur ve yasa tarafından belirlenir”.

67 Fransa Eğitim Yasası eğitim dilini Fransızca olarak belirlemekte, diğer dillerin

sadece okullarda öğretilebileceğini düzenlemektedir. Bu da, yabancı okulların

durumu hariç, Fransa’da Fransızca dışında bir dilde eğitim yapılamayacağı an-

lamına gelmektedir. Bu durumda çocuğun ana dili Fransızca dışında bir dil ise

o dili okulda öğrenmesi tıpkı yabancı bir dil eğitimi gibi olacaktır. Bkz.

“Code de

L’Education”

(Partie Législative), Ordonnance no 2000-549 du 15 juin 2000 rela-

tive à la partie Législative du code de l’éducation, JORF n°143, 22 Haziran 2000,

s. 9346, ilgili maddeler: L121-1, 121-3, 121-4.

68 Ukrayna Anayasası’nın metni için bkz.

rada. gov. ua/const/

conengl. htm#r1 (Erişim tarihi: 08. 02. 2012).