TBB Dergisi 105. Sayı

Mobbing Suç Tipi için Bir Analiz Denemesi

156

“Kendilerini koruyamayacak durumda olan, bir ya da daha fazla kişiye

yöneltilen ve bu kişilere zihinsel bazen de fiziksel acı veren, devamlı tekrarla-

nan davranışlardır

.”

Mobbing faili/failleri tarafından gerçekleştirilebilecek hareketler

yelpazesi daha önce de belirtildiği gibi, oldukça geniş olmakla beraber

bu davranışlar/hareketler arasında gruplandırma çalışmaları yapıl-

mıştır. Söz konusu hareketlerin işyerinde mağdur ve fail arasındaki

statü farkına bağlı olarak çok değişik formlarda ortaya çıkabileceği;

amir durumundaki faillerin olumsuz addedilebilecek bu hareketleriy-

le aynı kademedeki iş arkadaşlarının birbirlerine veya amir mağdura

karşı gerçekleştirdikleri hareket türleri arasında farklılıklar bulundu-

ğu belirtilmektedir

. Bununla birlikte, psikoloji yazınında sıklıkla atıf

yapıldığı gibi Leymann, faillerin mağdurlara yönettiği mobbing dav-

ranış/hareket çeşitlerini temelde beş kategori halinde incelemektedir.

İlk kategoride mağdurun kendisini ifade etmesini engellemeye

yönelik hareketler bulunmaktadır. Bunlar mağdurun kendini ifade

etme olanağının sınırlandırılması, susturulması, sözünün kesilmesi,

azarlanması, yüzüne bağırılması, yaptığı işle ilgili sözlü saldırılar, özel

yaşamıyla ilgili eleştiriler, yazılı ve sözlü tehditler alınması, jest ve mi-

miklerle mağdurun küçük düşürülmesi gibi hareketlerdir. İkinci ka-

tegoride, mağdurun içinde bulunduğu sosyal yapıya ilişkin hareket-

ler bulunmaktadır. Örnek olarak, çalışma arkadaşlarıyla konuşmanın

engellenmesi, çalışma arkadaşlarının mağdurla iletişimini kesmesi,

mağdura diğerlerinden ayrı bir yerin ayrılması, görmezlikten gelme,

yasakçı bir tavrın ortaya konulması v.b. Üçüncü kategoride, mağdu-

run sosyal itibarına ilişkin hareketler yer almaktadır. Mağdurun dedi-

kodusunu yapmak, asılsız söylentiler çıkarmak, mağdurun özel yaşa-

mıyla, dini inanç, ırkıyla, fiziksel bir engeliyle veya değerleriyle alay

edilmesi, gülünç duruma düşürme, psikolojik bir rahatsızlığı varmış

gibi muamele etme, taklit etme, aldığı kararların sürekli eleştirilmesi

gibi davranışlar bunlardandır. Dördüncü kategoride, mağdurun mes-

leki ve özel yaşamının niteliğine yönelik davranışlar bulunmaktadır;

Stale Einarsen, “

Harassment & Bullying At Work: A Review Of The Scandinavian

Approach

”, Aggression and Violent Behavior, Cilt:5, Sayı:4, 2000, s.379- 401.

Loraleigh Keashly, Joel H. Neuman, “

Bullying in the Workplace: Its Impact and

Management

”, Employment Rights and Employement Policy Journal, Cilt:8, Sayı:

43, 2004, s. 335.