243 / 505
Siyaset ve Anayasal Yabancılaşma:Etik İlkelerin Türk Hukukuna Uyarlanması Problemi
242
Demokratik Hukuk Devleti ilkesini değişmez bir hüküm olarak ön-
görülmesi de aynı yabancılaşmış zorunluluktan kaynaklanmaktadır.
Kuşkusuz buradaki anayasal yabancılaşma, sadece bununla sınırlı
değildir. Anayasa’nın evrensel nitelikli değerlerine uygun mevzu dü-
zenlemeler yapma ve uygulama görevi taşıyan siyasi irade, bunun ye-
rine, yapacağı düzenlemeler veya gerçekleştireceği uygulamalar için
Anayasa’nın evrensel değerleri bir engel olarak her karşısına çıkışta
Anayasa’yı kendine uydurma veya anayasa-altı düzenleme ve uygu-
lamalarda bu değerleri koruyan mekanizmaları etkisizleştirme, içini
boşaltma yoluna gitmektedir. 1982 Anayasası’nda yapılan çoğu deği-
şiklikte ve diğer mevzuat düzenlemelerinde bunun örneklerine rast-
lanmıştır; rastlanmaktadır da.
Günümüzde evrensel nitelik taşıyan insan hakları, adalet ve eşitlik,
anayasanın üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı gibi bir çok unsur barındıran
hukuk devleti ve çoğulcu demokrasi ilkeleri, çok öncesinden pozitif
hukuk hükümleri olarak zaten belirlenmiş ve vazedilmiş durumdadır.
Ancak bu normlara rağmen söz konusu ilkelerin ihlal veya maniple
edildiği, içinin boşaltıldığı sayısız uygulama süreçlerine de tanık olun-
maktadır. Aksi takdirde, en basitinden günümüzde “insan hakları”nı
üstün değer olarak kabul etmeyen neredeyse yok düzeyinde olmasına
rağmen her gün bunca insan hakkı ihlaline tanık olunmaması gerekir-
di. Aynı şekilde dünyada ve Türkiye’de gözlenen kamu etiği arayışları
da bu yabancılaşma süreçlerinin birer göstergesidir. Bu arayışlar, yete-
rince emir-yasak-yaptırımlarla vazedilen normların uygulama aşama-
larında yetersizlikle malul olduğunun bir ön-kabulü anlamına gelir.
Aşağıda; ilk olarak siyaset-hukuk ilişkisindeki yabancılaşmanın
Türk Anayasal Tarihi’ndeki izdüşümlerine değinilecek, sonraki bö-
lümde ise Türkiye’deki kamu etiği arayışlarında beliren yabancılaş-
maya dikkat çekilecektir.
II. SİYASET VE HUKUKUN YABANCILAŞMA OLGUSU
ÜZERİNDEN ETİK ANALİZİ
A. Pragmatik Siyasetin Bir Yabancılaştırma Etkinliği Olarak
Hukuku ve Demokrasiyi Maniple Etmesi
Siyaset ile hukuk arasında gözlemlenen yabancılaşma hali, biz-
zat modern demokratik hukuk sistemlerinin bir ürünü olarak ortaya