TBB Dergisi 105. Sayı

TBB Dergisi 2013 (105)

İ. Uğur ESGÜN

245

gücünün sadece Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS’de) ya-

zan temel hak ve özgürlükleri ihlal etmesi süreçleridir. Oysa zaten

1982 Anayasası’nda AİHS’tekilere paralel olarak korunan bu hakların

yanında birçok hakkın da tanındığı nettir. AYM, tüm anayasaya aykırı-

lıkların yargısal denetimi için öngörülmüştür. Dolayısıyla Anayasa’da

yer aldığı halde AİHS’de yer almayan bir hakkın ihlali gerekçesiyle

bireysel başvuru yapılamaması, AYM’yi varlık nedeninden uzaklaş-

tırma anlamında bir yabancılaşmayı ifade etmektedir. Avrupa İnsan

Hakları Mahkemesi’ne başvuruları azaltmak ve Avrupa Birliği’ne

uyum sağlamak pragmatizmi, AYM’nin Anayasa ile tanınmış tüm in-

san haklarını koruyucu fonksiyonunu daraltmış ve onun işlevini insan

haklarını ve Anayasa’ya uygunluğu sağlamak yerine AİHM’ye giden

yolda bir hız kesme tümseği olarak kısırlaştırmıştır.

B. Yürütme Erkinin Yasama ile Yargı Erklerine Göre Siyasete

İçkinliği ve Anayasal Yabancılaşma

Egemenliğin (devlet iktidarının) uygulanma kuvvetleri, bilindi-

ği üzere yasama, yürütme ve yargı fonksiyonlarını ifade eder. Bu üç

fonksiyonun resmi (hukuksal) olarak; monarşik yapılarda tek kişinin,

oligarşik yapılarda ise bir zümrenin (grubun, azınlığın) kontrolünde

olduğu da sabittir. Millet egemenliği ilkesine dayalı cumhuriyetler-

de ise böylesi bir kontrol teorik ve retorik olarak reddedilmiştir. Ege-

menlik milletin elindedir; dolayısıyla üç kuvvetin de kontrolü millete

aittir. Bu kontrol demokratik ilkelerin gerçekleştirilmesiyle hayata ge-

çirilmek istenir. Ancak, doğrudan demokrasinin olanaksız sayıldığı

kalabalık nüfuslu toplumların (yani neredeyse tüm dünya ülkeleri-

nin) temsili demokrasilerde “millet” (aslında seçmenler), oy kullana-

rak bu kontrolü temsilcilerine bırakır. O yüzden, dünya anayasala-

rında egemenliğin sahibinin yanında, egemenlik kuvvetlerini kimin

kullanacağı da belirtilir. 1982’de yürürlüğe giren Türkiye Cumhuri-

yeti Anayasası’nın 6.maddesi de bu soruların, Türkiye’deki karşılığını

verir: “

Egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir. Millet egemenliğini yetkili

organlar eliyle kullanır

.”

Ece Göztepe, “Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkı’nın

(Anayasa Şikayeti) 6216 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi”,

Türkiye

Barolar Birliği Dergisi,

Temmuz-Ağustos 2011, Yıl: 24, Sayı: 95, s. 34-37.