TBB Dergisi 105. Sayı

TBB Dergisi 2013 (105)

Süha TANRIVER

dırılması, tek bir hâkimin bakacağı dava ve iş sayısının artmasına ne-

den olacağı için, adaletin gerçeğe uygun şekilde tecellisi hususunda da

ciddî sıkıntılar yaratabilecektir.

7. Sulh hukuk – asliye hukuk mahkemesi ayrımının, sulh hukuk

hâkimleriyle asliye hukuk hâkimleri arasında hiyerarşik bir bağ

bulunduğu gibi psikolojik bir algının oluşmasına veya böyle bir

zehabın uyanmasına neden olduğu, bu yüzden de kaldırılmasının

isabetli olacağı ifade edilmektedir

Mevzuat bazında, asliye hukuk hâkimleriyle sulh hukuk hâkimleri

arasında bir derecelendirme ilişkisinin yahut hiyerarşik bir bağın ya

da bağlantının bulunduğu yönündeki psikolojik algıyı haklı çıkara-

bilecek olan hukukî bir dayanak bulmak pek mümkün değildir. Öte

yandan, hiyerarşinin varlığı için, her iki hâkim grubu arasında, bir ast-

lık-üstlük ilişkisinin yahut emir-komuta zincirinin bulunması gerekir

ki; hâkimler bağlamında, böyle bir bağdan ya da bağlantıdan söz edi-

lemez. Her şeyden önce, anayasal temelleri de bulunan hukuk devleti

(AY m.2) ile mahkemelerin bağımsızlığı (AY m.138) ilkelerinin varlığı,

bizâtihi, böyle bir bağın kurulmasını yahut böyle bir bağlantının oluş-

turulmasını tek başına önlemeye yeter bir işlevi yerine getirir.

Her iki mahkemenin, yargı düzeni içerisinde çözmeyi üstlenmiş

oldukları uyuşmazlıkların niteliklerinin birbirinden farklılık gösteri-

yor olması, bu mahkemelerde görev yapan hâkimler arasında bir de-

recelendirme ilişkisinin yaratıldığı, asliye hukuk hâkimlerinin görmüş

oldukları işlev sebebiyle sulh hukuk hâkimlerine nazaran daha üstün

ve daha ayrıcalıklı bir konumda bulundukları anlamına asla gelmez.

Psikolojik olarak böyle bir algının yaratılmış ya da izlenimin uyandı-

rılmış bulunmasının, hukuken geçerlilik taşıyan haklı hiçbir temeli

yoktur. Her iki mahkemenin hâkimlerinin, yargı düzeni içerisinde üst-

lenmiş oldukları işlevler, nitelik itibariyle farklılık gösterse bile, aynı

derecede öneme ve değere sahiptir; birinin diğerine nazaran daha kar-

maşık ve daha büyük meblağlara ulaşan uyuşmazlıkların çözümüyle

uğraşıyor olması, aralarında bir derecelendirme ilişkisinin bulunduğu

yahut hiyerarşik bir bağın kurulduğu sonucunu doğurmaz.

Adalet Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı’nın 12.10.2011 Tarihli Sulh – Asliye

Ayrımı İnceleme Raporu, s.1.