54 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
S. Alp LİMONCUOĞLU
53
II. PSİKOLOJİK TACİZ
Psikolojik taciz, sosyal yaşamın her çevresinde karşılaşılabilecek
bir olgudur. Ancak konumuz açısından önemli olan işyerinde gerçek-
leşen psikolojik tacizdir. Bu bakımdan kavram akademik çalışmalarda
“işyerinde psikolojik taciz”
olarak da ifade edilmektedir. Buna rağmen,
dünya literatüründe kavram üzerinde terim birliğine varıldığını söy-
lemek doğru olmaz. Örneğin, Heinz Leymann çalışmasında
“mobbing”
(yıldırma) terimini kullanmıştır. Bunun etkisi ile tüm İskandinav ül-
keleri ile birlikte Alman ekolünde de aynı terim kullanılmaya devam
etmektedir. Anglo-Sakson hukuku incelendiğinde ise
“workplace bull-
ying”
(zorbalık) teriminin kullanıldığı görülür. Latin ülkeleri ile birlik-
te Fransa ekolünde ise manevi taciz anlamına gelen
“harcèlment moral”
veya psikolojik taciz anlamına gelen
“harcèlment psychologique”
terim-
lerinin kullanıldığı görülür. Ancak kavramı ifade etmek için kullanılan
terimler bununla sınırlı değildir
1
.
Türkiye’de ise konu üzerine çalışma yapan akademisyenler ta-
rafından psikolojik taciz terimi kullanılmakla birlikte hemen deva-
mında parantez içinde
“mobbing”
teriminin de ilave edildiği görülür.
Tınaz, belki de Türkiye’ye öncülük eden çalışmasında,
“yıldırkaçır”
teriminin kullanılmasını önermiştir
2
. Henüz bu terim üzerinde gö-
rüş birliğine varıldığı söylenemez. Konuya ilişkin verilmiş çok sınırlı
sayıda yargı kararında ise
“psikolojik taciz
” teriminin daha sık bir bi-
çimde kullanıldığı, bir kararda
“duygusal taciz”
terimine yer verildi-
ği, bazılarında bu terimlerin yanında yine parantez içinde
“mobbing”
teriminin de kullanıldığı görülmektedir
3
. Yasal veya idarenin yaptığı
çalışmalara baktığımızda ise psikolojik taciz terimi ile birlikte
“mob-
bing”
terimine de yer verildiği söylenebilir. Konuyla ilgili 19 Mart
2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Başbakanlık genelgesinin
adı
“İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi”
dir. TBMM
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu da Nisan 2011 tarihinde
“İş-
1
Pınar Tınaz, Fuat Bayram ve Hediye Ergin, Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyut-
larıyla İşyerinde Psikolojik Taciz (mobbing), Beta Yayınları, İstanbul, 2008, s. 6.
2
Tınaz / Bayram / Ergin, 2008: 11.
3
Ankara 8. İş Mahkemesi, 20.12.2006, 2006/19 E. 2006/625 K.; Y9HD, 30.05.2008, E.
2007/9154 K. 2008/13307; Y9HD, 01.04.2011, E. 2009/8046 K. 2011/9717; Y9HD,
22.03.2010, E. 2010/10905 K. 2010/7511; Y9HD, 18.03.2010, E. 2008/22535 K.
2010/7225; Y9HD, 11.06.2007, E. 2006/32353 K. 2007/18337.