TBB Dergisi 105. Sayı

TBB Dergisi 2013 (105)

S. Alp LİMONCUOĞLU

olarak göz ardı etmediğini ve tam olarak kusursuz olduğu durumlar-

da hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğine hükmettiğini de ifade et-

mektedir

. Haklı olarak eleştirildiği üzere kusursuz sorumluluk esası

içerisinde kusur araştırılması çelişki yaratmaktadır.

Bu açıklamalara karşın, Yargıtay konu ile ilgili son birkaç kara-

rında olayı risk esasına bağlı kusursuz sorumluluk kapsamında değil

kusur sorumluluğu altında değerlendirmiş ve yerleşik görüşünü de-

ğiştirdiğinin sinyallerini vermiştir

. Bu kararlar uyarınca “

bir olayın iş

kazası olarak nitelendirilmesi, işverenin her durumda bu kazadan sorumlu

tutulmasını gerektirmez. Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında bir kazadan

işverenin sorumlu olması için, işverenin iş güvenliği önlemlerini alma ve

özen gösterme yükümlülüğüne aykırı davranışı veya ihmal göstermesi sonu-

cu kazanın meydana gelmiş olması gerekir. Diğer bir deyişle, kazadan sorum-

lu olabilmesi için işverenin kusurunun kanıtlanmış olması gerekir

”.

Yeni yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunu’nda tehlike sorumlulu-

ğu ayrı olarak düzenlenmiştir. Kanun’un 71. maddesi

“tehlike sorumlu-

luğu”

başlığı taşır ve

“önemli ölçüde tehlike arzeden bir işletmenin faaliye-

tinden zarar doğduğu takdirde, bu zarardan işletme sahibi ve varsa işletenin”

müteselsilen sorumlu olacağını düzenler. Görüleceği üzere, bu madde

de tehlike sorumluluğu, önemli ölçüde tehlike arz eden bir işletmenin

faaliyetinden doğan zarara bağlanmıştır. Bu faaliyet sonucu bir zarar

ortaya çıktıysa herhangi bir kusura bakılmaksızın işletme sahibi ve

işleten müteselsil sorumlu kabul edileceklerdir. Maddenin mefhumu

muhalifinden, işletmenin, önemli ölçüde tehlike arz eden bir işletme

kabul edilmeyeceği durumlarda, bu faaliyetlerden doğan zararın ku-

sur sorumluluğuna bağlı olduğunun kabulü gerekir.

Bu halde yeni Türk Borçlar Kanunu kapsamında, tehlike sorumlu-

luğu ve buna bağlı kusurlu ve kusursuz sorumluluk halleri düzenlen-

diğine göre, önemli ölçüde tehlike arz etmeyen işletmelerde iş sağlığı

ve güvenliği hükümlerine uyulmaması sebebi ile işçilerin görecekleri

zararların, tehlike sorumluluğu teorisi adı altında değerlendirilmesi

tartışmalara sebep olacak niteliktedir. Her ne kadar Kanun’un 71/3.

Nüvit Gerek, a.g.e, s. 115.

Y21HD, 12.6.2006, E. 2006/4895 K. 2006/6303; Y21HD, 27.9.2010, E. 2009/8698 K.

2010/9099; YHGK, 3.2.2010, E. 2010/21-36 K. 2010/67; son kararın detaylı incele-

mesi için bknz. Güzel ve Çatalkaya, 2012: 157-188.