66 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
S. Alp LİMONCUOĞLU
65
İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça,
bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uy-
gulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan
veya dolaylı farklı işlem yapamaz.
Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret
kararlaştırılamaz.
İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha
düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz”.
İş mevzuatında eşit davranma borcuna ilişkin düzenleme bu-
nunla da sınırlı değildir. Yukarıda belirtilen ana ilkeden hareketle, İş
Kanunu’nun 12. maddesinde belirli süreli iş sözleşmesine bağlı çalı-
şanlar ile belirsiz süreli iş sözleşmesine bağlı çalışanlar arasında, İş
Kanunu’nun 13. maddesinde kısmi süreli çalışanlar ile tam süreli çalı-
şanlar arasında ayrım yapılamayacağı; İş Kanunu’nun 18. maddesinde
fesihte eşit davranma yükümlülüğü; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş
Sözleşmesi Kanunu’nun 26. maddesinde sendikal faaliyetlerde yarar-
lanmada üyeler arasında eşitliğe ilişkin yükümlülük düzenlenmiştir.
Bütün bu düzenlemelere rağmen, işverenin eşit davranma borcu,
tüm işçilerinemutlak eşit davranması anlamına gelmez. Bu sebeple nis-
pi nitelik taşır
32
. Süzek, eşit davranma borcunun aynı nitelikteki veya
aynı ya da benzer durumdaki işçiler için söz konusu olduğunu ifade
etmektedir
33
. Narmanlıoğlu da, Anayasa Mahkemesi’nin 18.4.1983 ta-
rih ve E. 1981/13, K. 1983/8 sayılı kararına atıf yaparak, eşit davran-
ma yükümlülüğünün, aynı işte eşit verimle çalışan ve aynı nitelikteki
işçiler için söz konusu olduğunu, mutlak nitelik taşımadığını yazmış-
tır
34
. Çelik’in de ifade ettiği şekilde, “
eşit davranma borcu, herkesi mutlak
olarak eşit kılmak anlamında alınmamalıdır
”
35
. Nitekim Yargıtay da eşit
davranma ilkesinin iş hukuku bakımından işverene, işyerinde çalışan
işçiler arasında haklı ve objektif bir neden olmadıkça farklı davranma-
ma borcu yüklediğini belirtmektedir
36
.
32
Yenisey bunu şekli eşitlik anlayışı olarak izah etmektedir, bknz. Kübra Doğan Ye-
nisey, “İş Kanunu’nda Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı”, Çalışma ve Toplum,
Sayı 11, Cilt 4, 2006, s. 69.
33
Süzek, 2012: 475;
34
Narmanlıoğlu, 1994: 233-234;
35
Çelik, 2011:183; ayrıca bu konuda bknz. Tuncay; 1982: 5, 120; Ertürk ve Gürsel,
2011: 429.
36
Y9HD, 11.9.1967, E. 1967/8479 K. 1967/7519; YHGK, 7.6.1969, E. 1969/606 K.