sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Çağrı YÜCEL

115

Henüz engel çıkarmamış olmakla birlikte, önümüzdeki günlerde

tartışılabilecek bir mevzuat hükmüne de burada değinmemiz gerek-

mektedir. Dosya inceleme hakkı özel olarak Avukatlık Kanunu dışın-

da, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 157. maddesinde de dü-

zenlenmekteydi. Bu düzenlemede aynen “...Her iki taraf veya vekilleri

dava dosyasını tetkik ve mütalâa edebilirler” ifadesi yer almaktaydı.

Buna karşılık 01.10.2011’de yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhake-

meleri Kanunu’nun 161. maddesinin birinci fıkrasında “Zabıt kâtibinin

gözetimi altında taraflar veya fer’i müdahil, dava dosyasını inceleyebi-

lir...” denilmesi sebebiyle, acaba avukatların dosya inceleme hakkının

ortadan kaldırıldığı veya dosya incelemenin hâkimin onayına bağlı

olduğuna ilişkin bir yorum yapılabilir mi? Kanaatimizce bu soruya

olumsuz cevap verilmelidir. Öncelikle önceki tarihli Avukatlık Kanu-

nu, sonraki tarihli Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre özel bir ka-

nundur. Kural olarak bu durumda özel kanunun uygulanacağı kabul

edilmekteyse de bu ilkenin her zaman uygulanabilmesi mümkün ol-

madığından, kanun koyucunun iradesinin araştırılması gerekmekte-

dir

. Mevcut düzenlemede kanun koyucunun iradesi araştırıldığında

ise, avukatın dava dosyasını inceleyebileceği Hukuk Muhakemeleri

Kanunu’nun 161. maddesinin gerekçesinden açıkça anlaşılmaktadır.

Zira bu hükmün gerekçesinde açıkça “...Davanın tarafları, katılanlar

ya da Avukatlık Kanununun açık hükmüne göre avukatlar dosyayı

inceleyebilecektir...” denilmektedir. Dolayısıyla ilk bakışta Hukuk Mu-

hakemeleri Kanunu’nun 161. maddesinin avukatların dosya inceleme

hakkını ortadan kaldırdığı düşünülse de, avukatın dosya inceleme

hakkı Avukatlık Kanunu kapsamında devam etmektedir

Avukatın dosya inceleme hakkının önündeki ikinci engel uygu-

lamalardan kaynaklanmaktadır. Bu uygulamalardan ilki avukatın

UYAP üzerinden dosya incelemesinin hâkimin iznine tâbi tutulma-

sıdır. Dosyada vekaletnamesi olmayan bir avukat, UYAP üzerinden

dosya incelemek istediğinde hâkimden izin almak zorunda bırakıl-

maktadır. Avukatlık Kanunu’nda dosya inceleme hakkı bakımından

herhangi bir izin şartı öngörülmemiştir. Her ne kadar Hukuk Muha-

kemeleri Kanunu’nun 161. maddesinin I. fıkrasında dava ile ilgili bu-

lunanların hâkimin izni ile dosyayı inceleyebileceği belirtilmekteyse

de bu hükümde geçen “ilgili” teriminin avukatı kapsamadığı hem hü-

Adnan Güriz, Hukuk Başlangıcı, Ankara 1997, s.130.

Krş. Özkan, s.339 dn.277.