sayi115

İhale Yolsuzluklarında Yeni Trend “Açık İhale” Usulünün Terki

136

Kanun metninde açıkça pazarlık usulünün;

“kanunda belirtilen

hallerde kullanılabileceği

” açıkça zikredildiğinden idarelerin hangi

hallerde pazarlık usulüne başvurabilecekleri bağlı yetki kuralları çer-

çevesinde belirlenmiştir.

Kanun’un 5’inci maddesinin 4’üncü paragrafına göre “4734 sayılı

Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler

arasında ihale usulü temel ihale usulleri olup

diğer ihale usulleri Ka-

nunda belirtilen özel hallerde kullanılabilmektedir.

Kanun’un “Açık ihale usulü” başlığını taşıyan 19’uncu maddesi-

ne göre açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

Açık ihale usulü, ülkemizde uygulanan temel ihale usulü olup aleni-

yeti, şeffaflığı, rekabeti, katılımcılığı sağlamaya en müsait ihale yön-

temi olarak bilinmektedir. 2012 yılı ihale istatistikleri incelendiğinde

ülkemizde 71.414 adet kamu alım miktarı açık ihale usulü ile gerçek-

leştirilmiş olup bu alım sayısının toplam büyüklüğü 61.977.853.000 TL

miktarındadır. Söz konusu kamu alımları için harcanan bedel 2012 yı-

lında yapılan tüm ihalelerin % 80, 87’ sine ulaşmaktadır

Kamu alım ihalelerinde diğer temel ihale usulü olan belli istekliler

arasında ihale usulü 4734 sayılı Kanun’un 20’nci maddesinde düzen-

lenmiştir. “Belli istekliler arasında ihale usulü”

yapılacak ön yeterlik

değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif ve-

rebildiği usuldür

. Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin

özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle

açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık mali-

yeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri

bu usule göre yaptı-

rılabilmektedir.

Avrupa Birliği’ nin 2004/18/EC sayılı Kamu Satın Alma Yönergesi’ nin 28.2 ve

28.3 maddelerine göre de kamu idarelerinin alımlarının “açık ihale usulü veya

belli istekliler arasındaki ihale usulü” ile gerçekleştirilmesi gerektiği düzenlen-

miştir. Yönergeye göre idareler ancak 30 ve 31. maddelerinde belirtilen sınırlı

durumlarda pazarlık usulüne başvurabilmektedirler. Yönerge’ ye göre, açık ihale

usulü ve belli istekliler arasındaki ihale usulünün idarelerin kamu ihaleleri ger-

çekleştirirken normal şartlar altında başvurmaları gereken standart usuller oldu-

ğunu açıkça ifade etmektedir. Alyanak, s. 16, s. 167.

2012 Yılı Kamu Alımları İzleme Raporu, s. 4.

Ayrıca bknz. 4734 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlığını taşıyan 4’üncü maddesin-

de ihale usulleri tanımlanmış olup bu tanımlamaya göre Belli istekliler arasında

ihale usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen

isteklilerin teklif verebildiği usulü ifade etmektedir.