sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Cihat ÖNER

249

ve davacı şirketin kayıtlarına intikal ettirilmediğinin inceleme ile sa-

bit olduğu iddia edilmiştir. Denetim elemanı, olayda mükellef lehine

hareket edip kayıt dışı bırakılan tüm alışların değil, dökme ve oto gaz

olarak yapılan kayıtlı satışların oranlarını dikkate alarak bir hesaplama

yapmıştır. Sonuçta, kayıt dışı bırakılan LPG’nin oto gaz olarak satılan

miktarı tespit edilmekte, bu miktar üzerinden resen tarhiyat yapılarak

davacının alışlarını kayıt dışında tutarak gizlemeye çalıştığı ve LPG’yi

dökme gaz olarak sattığı iddia edilmiştir. Danıştay ise bu durumun

ekonomik, ticari icaplara ve hayatın olağan akışına aykırı olacağını be-

lirlemektedir. Başka bir ifadeyle, alışları kayıt dışı tutularak gizlenme-

ye çalışılan LPG’nin daha karlı olan oto gaz olarak satıldığının kabulü,

ekonomik, ticari icaplara ve hayatın olağan akışına daha uygundur. Bu

durumda davacının, normal ve mutat duruma uygun olmayan alışlara

konu dökme LPG’nin aynı şekilde satışının yapıldığını kanıtlaması ge-

rekir.

Bu olayda vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetinin tespiti sı-

rasında, mükellef tarafından yapılan işlemlerin hayatın olağan akışına

uygun olup olmadığı araştırılmış ve mükellefin kendi için daha kârlı

bulduğu bu işlemi neden tercih ettiğini ispatlaması gerektiği ortaya

konulmuştur. Dolayısıyla ticari hayatta işletmenin kârını arttırmak

için seçilen yöntemin de ticari icaplara uygun olması gerekmektedir.

Bu konu aşağıda faaliyetin niteliği başlığı altında ayrıca ele alınacaktır.

Alım satımlarda kullanılan belgelerin de ticari icaplara uygun ol-

ması ya da bunlara uygun düzenlenmesi gerekir. Zira Danıştay’a göre

fatura, bir ticari işletmeden emtia satın alan kimseye, satıcı tarafından

düzenlenerek verilen ve alıcının borçlandığı tutarı gösteren ticari bir

belgedir.

Bir faturanın VUK’un kayıt ve belge düzenine ilişkin ku-

rallarına göre emtia veya hizmeti alan tacirin yaptığı alışa kanıt oluş-

turabilmesi için emtia veya hizmetin faturayı düzenleyen tarafından

yapılması gereklidir. Satıcının ve alıcının iradesiyle fatura düzenlen-

meksizin emtia teslimi yapılan hallerde de tarafların, bedelin ödendi-

ği ve emtianın teslim edildiği ortadadır. Ancak alıcının emtia girişini

kayıtlarında gösterebilmek için faturaya ihtiyaç duyduğu bilinmekte-

dir. Bu şekilde temin elden faturalarda bazen teslim edilen herhangi

bir emtia veya hizmet bulunmamakta, taraflar bu işlemi kayıtlarına

Dnş. 7. D., E. 2008/5507, K. 2009/3054, T. 17.06.2009.

Dnş. VDD., E. 2008/878, K. 2010/145, T. 26.03.2010.