sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Cihat ÖNER

255

rafından hatalı bulunmuştur. Benzer biçimde şirket ortağının şahsi

hesabındaki para nedeniyle, bu parayı havale eden firma nezdinde pa-

ranın menşei konusunda bir inceleme yapmadan, hesap sahibi şirket

ortağının, havale tarihlerinden önceki banka hesapları, maddi olanak-

ları araştırılmadan, tasarruflarını vergisi ödenmiş veya vergiye tabi

olmayan kazançlardan sağladığını kanıtlayamadığı iddiasıyla resen

tarhiyat yapılması da yasaya aykırıdır

. Bu iddiaların vergi idaresince

ispatlanması gerekmektedir; zira mutad ve normal olan bu aktarımla-

rın hukuka uygun biçimde yapıldığıdır.

Bazen tüm işlemler usulüne uygun olarak kayıt altına alınsa bile

faaliyetin tümü söz konusu icaplara aykırı görülebilir. Böyle bir du-

rumda yine ilk olarak gerçeğin araştırılması gerekmektedir. Danıştay

bir kararında iktisadi, ticari ve teknik icapları ayrı ayrı ele alarak ger-

çeğe ulaşmayı denemiştir. Söz konusu kararda ticari organizasyonu,

sermayesi, ticari geçmişi olmayan bir kişiden mal alışının gerçek oldu-

ğunun iddia edilmesi, ticari icaplara uygun bulunmamıştır. İkinci aşa-

mada yüksek tutarlara varan ödemelerin peşin ve nakit olarak elden

yapılmasının ekonomik icaplara aykırı olduğu belirlenmiştir. Dikkat

edilecek olursa burada yukarıda değinilen örnekten faklı olarak alım

satım bedeli değil, ödemenin şekli tartışma konusu yapılmıştır. Son

olarak, belge konusu malların depolama, ambar giriş çıkış ve nakliye-

sinin belgelendirilmemesi, bu hizmetleri verdiği belirtilenlerin mükel-

lefiyetlerinin olmaması ya da sona ermesi gibi sebepler teknik icaplara

uygun görülmemiştir.

Genel olarak incelenen Danıştay kararlarında

VUK’un ilgili maddesinde ispat yüküne ilişkin ifade bütün olarak ele

alınmakta, her bir icaptan ne anlaşılması gerektiği tartışılmamaktadır.

Bu kararda ise alım satım sürecinde her bir işlemin hangi tür icaplara

aykırı olduğu ayrı ayrı ele alınmıştır. Bu belirleme çok önemlidir; zira

kanunda ekonomik, ticari ve teknik icapların tek tek sayılmasının bir

anlamı olmalıdır. Her bir icap ayrı bir olguyu kapsamaktadır.

Başka bir kararda yine ödemenin gerçekleştirilme biçimi iktisadi

ve ticari icaplara aykırı görülmüştür. Danıştay’a göre örneğin, sadece

%1 komisyon geliri elde eden ve bu gelirini beyan eden mükellefin,

kanunen öngörülen orandaki komisyon gelirinin önemli bir bölümü-

Dnş. 4. D., E. 1998/3479, K. 1998/4821, T. 07.12.1998.

Dnş. 2. D., E. 2000/4292, K. 2003/3080, T. 14.05.2003.