sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Cihat ÖNER

251

Benzer şekilde faturaların alım satımda gerçekten kullanılıp kul-

lanılmadığının ispatı da mükellefe düşmektedir. Danıştay, mükellefe

faturaların kullanılmadığını hukuken geçerli belgelerle kanıtlama yü-

kümlülüğü yüklemektedir. Böyle bir durumda defterlerinde kayıtlı ve

fiilen kullanıldığı saptanan faturalardaki hâsılat tutarı esas alınarak

hesaplanan, ibraz edilmeyen her bir fatura ile elde edilebilecek ortala-

ma komisyon gelirine göre bulunan matrah farkı üzerinden tarhiyat ya-

pılması hukuka uygun bulmuştur.

Burada tartışılması gereken husus

mükellefin her beyanını ispat etmek zorunda olup olmadığıdır. Vergi

idaresinin tartışmaya açtığı her durumun mükellef tarafından ispatla-

nacağını ileri sürmek ispat yükünün sürekli mükellef üzerinde kalması

sonucunu doğurur. Kanunun bu amacı güttüğü ileri sürülemez.

Danıştay mükelleflerin beyanlarının gerçek olduğu karinesinden

yararlanamayacağı durumları ve ispat yükünün neden mükellefle-

rin üzerinde kaldığını şu şekilde açıklamaktadır: Kurumlar Vergisi,

mükelleflerin beyanına dayanılarak tarh ve tahakkuk ettirilen bir

vergidir. İlk tahakkuk vergi mükellefinin beyanının doğruluğuna da-

yanılarak yapılır; ancak VUK’un 30’uncu maddesinin ikinci fıkrasına

bağlı bentlerde yazılı durumlar ortaya çıkarsa, mükellefler beyanları-

nın doğruluğuna ilişkin karineden faydalanamazlar.

Örneğin vergilendirme döneminde belli bir hâsılatı olan ve ku-

rumlar vergisi beyannamesine ek gelir tablosunda bir miktar genel

yönetim gideri bildiren kurumun, önceki yıl stokunda görülen ve ver-

gisi ihtilaflı döneme devreden emtiadan daha az satışı olmasına kar-

şın, dönem başı stokundan fazla emtia alıp, önceki yıl stokundan yük-

sek miktarda emtia stokunu sonraki yıla devretmesi ticari gereklere

aykırı görülmüştür. Danıştay’a göre bu durumda mükellefin hâsılat ve

maliyet kayıtlarının gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığı defter ve

belgeleri incelenerek saptanmalıdır. Defter ve belgelerin incelenmek

üzere istendiğinde ibrazdan kaçınılması durumunda hâsılat ve mali-

yet kayıtlarının doğruluğu mükellef tarafından kanıtlanmalıdır.

Fa-

kat bu olayda resen tarhiyat nedenlerinden bahsedilmemektedir. Sa-

dece gerçek bilgilere inceleme yapılarak ulaşılabilmesi ispat yükünün

yer değiştirmesi için yeterli görülmüştür.

Dnş. VDD., E. 2006/89, K. 2006/216, T. 06.07.2006.

Dnş. VDD., E. 2008/582, K. 2009/74, T. 06.03.2009.

Dnş. VDD., E. 2008/890, K. 2009/178, T. 17.04.2008.