sayi115

Danıştay Kararları Işığında Vergi Hukukunda İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplar

256

nü hiçbir zorunluluğu bulunmadığı ve faaliyetinin bir gereği olmadığı

halde kredi faizi olarak bankalara ödemesi, iktisadi ve ticari icaplara

uymamaktadır. Bu iddiasını kanıtlama külfeti mükellefe düşmekte-

dir.

Bu kararda ödemenin gerçekleştirilme şekli iktisadi ve teknik

icaplara aykırıdır. Yukarıdaki karardan farklı olarak iki icap arasında

bir ayrım gözetilmemiş, işlemler topluca değerlendirilmiştir. Kullanı-

lan terimlerdeki değişiklik de dikkat çekicidir. Danıştay bazı karar-

larında iktisadi, bazı kararlarında ekonomik icaplar ifadesini tercih

etmektedir. Bu farklılık esasa etkili olmasa da terim birliği açısından

dikkat edilmesi gereken bir husustur.

III. Kullanılan Belgelerin Geçerliliği ve Şekil Şartları Bakımından

İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplar

Danıştay kararlarında iktisadi, ticari ve teknik icapların tartışıldı-

ğı diğer bir alt başlık da işlemler sırasında kullanılan belgelerin geçer-

liliğidir. Bazen söz konusu belgelerinin kullanılıp kullanılmamasının

bazen de kullanılan belgelerin mahiyetinin ispatlamasında karşıla-

şılan sorunlar aşağıda ele alınmaktadır. Dolayısıyla bu başlık altında

incelenen uyuşmazlıklarda sıkça mükelleflerin şekli ödevleri ile ilgili

yükümlülükleri tartışılmıştır.

Örneğin vergi mükelleflerinin, fatura, gider pusulası, sevk irsali-

yesi vb. belgeleri bastırmalarına ve bunları kullanmalarına rağmen,

hiçbir beyanname vermemeleri; fakat faaliyetlerinin ve işyerlerinin

bulunmadığını vergi dairesine bildirmelerinden sonra fatura düzenle-

meye devam etmeleri, iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya

olayın özelliğine göre normal ve mutat olmayan bir durum olarak

kabul edilmektedir.

Burada dikkate edileceği üzere iktisadi, ticari,

ve teknik icaplar ile normal ve mutat olan birlikte değerlendirilmiştir.

Oysaki sadece ticari icaplara aykırılık ispat yükünün kimde kalacağı-

nın tespiti için yeterlidir.

Benzer şekilde mükellef tarafından incelemeye ibraz edilmeyen

faturalar arasında yer alan bazı faturaların kullanıldığı saptandığında

da ispat yükü mükellefe düşmektedir. Zira cilt halinde bastırılan fatu-

raların takip ettikleri sıraya göre düzenlenmiş olması gerektiğinden,

Dnş. 3. D., E. 1996/6564, K. 1998/1037, T. 24.03.1998.

Dnş. 7. D., E. 2000/6830, K. 2002/3688, T. 20.11.2002.