sayi115

Danıştay Kararları Işığında Vergi Hukukunda İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplar

258

Şekli ödevler bakımından mükellefe düşen tüm işlemlerini kanu-

nen tanımlanan defterlere usulüne uygun bir şekilde kaydetmektir.

Bu yükümlülüğü yerine getiren mükellefler bakımından ayrıca mutat

ve normal olanı kanıtlama söz konusu olamaz. Ancak Danıştay’a göre

ticari işlemlerin kanuni defter ve belgeler dışında kanunda öngörül-

meyen gayri resmi defterlere kaydedilmesi halinde, bu kayıtların vergi

matrahını azaltacak nitelikte olmadığının ispatı bunu iddia eden mü-

kellefe ait olacaktır.

Bazı durumlarda Danıştay, belgelerin ve defter kayıtlarının vergi

kanunlarında ve kanunların vermiş olduğu yetkiye dayanılarak yü-

rürlüğe konulan idari düzenlemelerde öngörülen biçimsel kurallara

uygun bulunmasını, belgelerin temsil ettiği vergiyi doğuran olayla

ilgili diğer biçimsel işlemlerin noksansız yerine getirilmiş olmasını

yeterli görmemektedir. Düzenlenen belgeler ve bu bilgilere dayanı-

larak gerçekleştirilen defter kayıtları vergilendirmeye esas alınmak

için yeterli değildir. (Örneğin, mükellefiyet tesisi, belge bastırma izni

alınması, sevk irsaliyesi düzenlenmesi, çek verilmesi, borsa tescili gibi

işlemlerin yapılması gibi işlemler) Ayrıca söz konusu biçimsel işlemle-

rin, vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyeti ile uyumlu olması zorun-

ludur.

Örneğin Danıştay, faturaları bir bütün olarak ele almayı tercih

etmektedir. Danıştay’a göre, bir cilt faturadan 35’incisinin düzenlen-

miş olması diğer 50 faturanın düzenlendiği anlamına gelmez ise de,

geriye doğru 34 adedinin düzenlendiğinin kabul edilmesini gerektirir.

Dolayısıyla 35 adet fatura düzenlediği anlaşılan davacının bu cildin

tamamını kullanmadığına ilişkin iddiasının ispat külfeti kendisine

düşmektedir.

Bununla birlikte vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyeti her za-

man kümülatif bir değerlendirme ile tespit edilmemelidir. Danıştay’ın

bu konuda yukarıda değinilenden farklı bir kararı da mevcuttur. Dava

konusu olayda, vergi idaresince mükellefin defterlerinde kayıtlı bulu-

nan 55 adet faturanın hepsinin aslı ile suretlerinin farklı düzenlendiği

kabul edilip cezalı tarhiyat yapılmıştır. Ancak sonradan yapılan ince-

lemede sadece 6 adet faturanın aslı ve dipkoçanlarının farklı olarak

Dnş. VDD., E. 2000/169, K. 2000/351, T. 27.10.2000.

Dnş. 3. D., E. 2006/30, K. 2006/2284, T. 26.09.2006.

Dnş. 3. D., E. 1991/3095, K. 1992/512, T. 11.02.1992.