sayi115

Kiralayan ve Kiracının Kiralananda Yenilik ve Değişiklik Yapması

330

borç asli bir borçtur. Bu borcun sözleşme sona erdikten sonra doğması

onun sözleşmeden doğan bir borç olma niteliğini etkilemez.

Eski Borçlar Kanunu 266. maddede kiracının geri verme borcu dü-

zenlenmiştir. Buna göre kiracı, kiralananı nasıl teslim almış ise sözleş-

me sonunda o şekilde teslim etmek zorundadır. Bu teslimatı da mahal-

li adete uygun yapmalıdır. Ayrıca aynı Kanun’un 3. fıkrası gereğince

kiracının kiralananı iyi bir hal ile teslim aldığı karinesi bulunmakta-

dır. Yasa gereğince kiracı kiralanandan iyi bir mal teslim almamış ise

bunu belirtmelidir. Bu karineye göre kiracı iyi bir teslimat yapmamış

ise bunu kiraya veren belirtmelidir. Böyle bir husus belirtilmemiş ise

kiracının iyi bir hal ile teslimi gerçekleştirdiği kabul edilir. Geri verme

borcunun bir sonucu olarak da kiracı eğer kira süresince kiralanan-

da bir takım değişiklikler yapmış ise bunları eski hale getirmekle yü-

kümlüdür.

Kiracının kiralananı iyi bir hal ile teslim aldığı karinesine

karşılık gelmek üzere kiracının da kiralananı iyi bir hal ile teslim ettiği

yönünde fiili bir karine olduğu savunulmaktadır.

Kiracının geri verme borcunun bir etkisi olarak kiracının kirala-

yanı geri vermeden önce eski hale getirmekle yükümlü olacağı du-

rumlar ortaya çıkabilir. Bu durum, kiracının kiralananı kiraya verenin

rızası olmadan değişiklikler yapmışsa veya kötü kullanım sonucu de-

ğişiklikler meydana gelmişse ortaya çıkar.

Bu tür zarar verici şeylerin

kiralanana yapılması ve geri verme sırasında kiraya verence bunların

tespiti halinde, kirayaverenin daha önce kiracı tarafından kendisine

verilen depozito miktarından bu zarara ait bedelin düşülebileceği sa-

vunulmaktadır.

Kiraya veren kira sözleşmesi sona erdikten sonra

ilk haliyle ia-

deyi iki türlü hukuki sebebe dayanarak ileri sürebilir. Birinci olarak

mülkiyet hakkına dayanarak ayni istihkak talebi ile diğeri ise kira

sözleşmesine dayanarak şahsi nitelikte iade talebinde bulunabilir. Bu

Murat Doğan, op. Cit., s. 445

Ibid., s. 449

Aydın Zevkliler, Özel Borç İlişkileri, B.8, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2004, s. 236

Ibid., s. 451

Doğan Şenyüz, Borçlar Hukuku Genel ve Özel Hükümler, B. 6 Bursa, Ekin, 2012,

s. 315

Y. HD, 6. HD, E. 2012/2989, K. 2012/5971, T. 16/04/2012, eski haliyle iade

isteminin kira sözleşmesinin sonunda olması gerektiğine dair.