sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Şebnem NEBİOĞLU ÖNER

487

işleyebilmesinin büyük ölçüde merkezi makamların etkinliğine bağlı

olduğu açıktır.

Lahey Sözleşmesi kapsamındaki bir vakada merkezi makamlar,

hem iade talebinde bulunan hem de iadeyi gerçekleştiren makam ola-

rak görev alabilmektedir. Bu yönüyle merkezi makamların çift yönlü

bir görev ifa ettiklerini söylemek yerinde olur

Sözleşme merkezi makamların tesisinden, görev ve yetkilerinden

genel itibarıyla söz etmekle birlikte, bu makamların kuruluşu, yapı-

sı, görev ve yetkileri ile bunları ifa usulüne dair ayrıntılı hükümler

içermemektedir. Bu nedenle her üye devlet Sözleşme’nin belirlediği

sınırlar dâhilinde, kendi yapısına uygun merkezi makam ya da ma-

kamlar tayin ederek, görev ve yetkilerine dair ayrıntılı düzenlemeler

öngörmekte muhayyerdir. Zira Sözleşme genel itibarıyla, uluslararası

çocuk kaçırma vakaları ile mücedele ve buna ilişkin sistemin ihdası

hususunda görece birkaç basit öneride bulunmakta olup, bu önerilerin

temelinde tüm taraf devletlerin Sözleşme’yi ilevsel kılmak adına, ken-

di hukuk sistemlerini hem mevzuat hem uygulama açısından düzen-

leme gayret ve başarıları yatmaktadır.

Bu kapsamda Türkiye, Sözleşme’nin 6. maddesi ve 5717 sayılı

Kanun’un 4. maddesi uyarınca, Sözleşme’de öngörülen yükümlülük-

leri yerine getirmek üzere, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve

Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünü merkezi makam olarak tayin etmiş

olup, merkezi makam bu görevini mahallî Cumhuriyet Başsavcılıkları

aracılığıyla yerine getirmektedir

Bir çocuğun, korunma hakkı ihlal edilerek yerinin değiştirildiği-

ni veya alıkonulduğunu ileri süren kişi, kurum veya örgütün, çocu-

ğun geri dönmesini sağlamak üzere gerek çocuğun mutat ikametgâhı

merkezî makamlarına, gerek herhangi bir başka taraf devlet merkezî

makamına başvurma imkânı bulunmaktadır. Bu husus başvurucunun

kendi fikrine göre en uygun olduğunu düşündüğü merkezi makama

Bruch, The Central Authority’s Role, s.38.

Bkz. 5717 sayılı Kanun’un 4/1. fıkrası ile 65/2 sayılı Genelge’nin I/3. maddesi.

Sözleşme’nin Almanya uygulamasında ise merkezi makam Uluslararası Aile Hu-

kuku Usul Kanunu uyarınca Bonn’da yer alan Federal Adalet Ofisi’dir. Bkz. We-

inkaufff, Sarah, Uluslararası Velayet Anlaşmazlıklarında Merkezi Makamın Rölü

ve Görevleri- Almaya’nın Tecrübesi, Özel Hukuk Alanında Adli İşbirliği Çalışta-

yı, Ankara 2013, s.48.