sayi115

Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesi: ...

492

da bulunduran ebeveynin dostane çözümü kabul etmemesi halinde

Sözleşme’nin 7. maddesinin 2. fıkrasının (f) bendi uyarınca çocuğun

iadesinin sağlanması için yargı yoluna başvurulacaktır. Aynı düzen-

lemenin (g) bendi uyarınca, talepte bulunan kişiye adlî ve hukukî yar-

dım sağlamak, merkezi makamın görevleri arasındadır. Bu kapsamda

yargısal makamların, son yıllarda iade prosedüründe daha aktif ve

ortak bir rol aldıkları görülmektedir.

Sözleşme’nin Türkiye uygulaması açısından, iade talebinde bu-

lunan kişi, kurum veya kuruluş adına tüm yasal işlemler, Cumhuri-

yet Başsavcılıkları tarafından yürütülmekte olup

, çocuğun iadesi

dâvalarında görevli mahkeme 5717 sayılı Kanunun 6. maddesi uyarın-

ca, özel görevli aile mahkemeleri, aile mahkemesi bulunmayan yerler-

de ise asliye hukuk mahkemeleri olup, yetki ise çocuğun bulunduğu

tespit edilen yer mahkemesindedir.

5717 sayılı Kanun’un 5. maddesi uyarınca, Türk merkezi makamı-

nın Sözleşme kapsamında çocuğun iadesi veya şahsî ilişki kurulma

hakkının kullanılması konusunda bir başvurunun yapılmasını müte-

akip çocuğun bulunduğu yerin tespiti ile menfaatlerinin korunması

için kolluk ve diğer yetkili makamları görevlendirmek de dahil olmak

üzere gerekli bütün tedbirleri alma, çocuğun, kendisini kaçırmış olan

kişinin rızası ile iadesi veya taraflar arasında sulh yoluyla bir çözüme

ulaşılmasını teminen gerekli bütün tedbirlerin alınmasını sağlama ve

bunun mümkün olmaması hlinde, çocuğun iade edilip edilmeyeceği

veya şahsî ilişki hakkının kullanılması konusunda bir karar verilmek

üzere yetkili mahkemeye dava açma görevi bulunmakta olup, bu gö-

rev yukarıda belirtildiği üzere mahalli Cumhuriyet Başsavcılıkları va-

sıtasıyla yerine getirilmektedir.

Bkz. 5717 sayılı Kanun’un 4/2.fıkrası. Sözleşme’nin Türkiye uygulamasında, ilgili

mahalli Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan ve tarafların kimlik bilgileri, buna

ilişkin kayıtlar, çocuğun bulunduğu yer, kimin yanında kaldığı, başvurudan iti-

baren yapılan işlemlerin neler olduğu, dostane çözüm konusunda neler yapıldığı,

başvuranın sunduğu belgelerin nelerden ibaret olduğu, olayın anlatımı ve iade ta-

lebini içeren bir dava name ile başlatılan iade prosedürü ilgili Cumhuriyet Savcı-

sının da katılımı ile yürütülmektedir. Sözleşme’nin Almanya uygulamasında ise,

çocuğa atanan vasinin ve gençlik sosyal hizmetler kurumu itibarıyla görevlendi-

rilen bir yetkilinin iade davasını takibi söz konusu olup, iade prosedüründe ço-

cuğun çıkarlarını korumak üzere atanan vasinin eğitimciler veya aile hukukunda

uzmanlaşmış psikologlar arasından tayin edildiği görülmektedir. Bkz. Helmers,

s.56.