sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Şebnem NEBİOĞLU ÖNER

495

dirmek için bir vasıta olarak kullanılamaz. Bunun yanısıra belirtilen

istisnanın, çocuğun üstün yararı kavramıyla eşdeğer olmadığının be-

lirtilmesinde yarar vardır

. Ayrıca bu istisna hükmü, sıklıkla yanlış

uygulamalara neden olduğu anlaşılan, belirli inanç ve düşünceler

doğrultusundaki hassasiyetler ve farklılıkların bir iadeyi ret nedeni

olarak algılamasını içermemektedir.

13/1-(b) maddesine ilişkin en zor davalar, genellikle önemli risk

veya müsamaha edilemeyecek durumun

klasik görünümleri olan,

çocuk istismarı (fiziksel ve/veya cinsel) ve aile içi şiddet

iddialarını

içeren vakalardır. Bu durumlarda iade talebi, önemli risk veya mü-

samaha edilemeyecek durum gerekçesine istinaden reddedilebilir.

Bu bağlamda Sözleşme’nin iadeyi sağlama amacı muhafaza edilir-

ken, aynı zamanda iade üzerine çocuğun güvenliğini sağlamak için

güvenli iade kararlarının foksiyonu, titiz bir araştırma ve öngörülü

bir uygulamayı gerektirmektedir

. Bu noktada talebin yapıldığı taraf

devlet merkezi makamı ile mutat mesken ülkesinin merkezi makamı

arasında, özellikle çocuğun sosyal özgeçmişine ilişkin bilgi ve belgele-

rin etkin şekilde paylaşımı da belirleyici olacaktır. Ayrıca, Sözleşme’de

çocuğun kaçınılmaz olarak başvuran şahıs ile beraber yaşaması şartı

ile iade edileceğine dair bir hüküm yer almadığından, talep eden taraf

devlet merkezi makamlarınca yeterli güvencelerin sağlanması duru-

munda, çocuğun bir aile ferdi, bir bakım veya eğitim kurumunun gö-

zetiminde kalmak üzere iade edilmesine karar verilebileceği ihtimali

de göz önünde bulundurulmalıdır

. Çocuğun yerini değiştiren veya

R. Nanos, The Views of a Child: Emerging Interpretation and Significance of the

Child’s Objection Defense under the Hague Child Abduction Convention, 22 Bro-

ok. J. Int’l L. 437.

Bkz. L. Silberman /Wolfe, K., s.243.; Weiner, M. H., International Child Abduction

and the Escape from Domestic Violence, 69 Fordham L. Rev.

Bkz. Giray, s.147 vd.

Bu hususta örnek vakalar için bkz. Giray, s. 152 vd.

Yaşının küçüklüğü nedeniyle annenin bakımına muhtaç olan çocukların iadele-

rine karar verilmesinin, çocukların psikolojik durumları üzerinde doğurabileceği

zarar nazara alınarak, bu durumun Sözleşme’nin 13/1-(b) hükmünde yer verilen

ciddi zarar istisnası kapsamında ele alınabileceği yönünde bkz. Erdem, s.15 vd.;

Ayrıca bu durumdaki çocukların anneden ayrı mutat mesken edinemeyecekleri

yönünde bkz. dpn. 13.

Bu kapsamda, Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında vaki çocuk kaçırma olayların-

da Lahey Sözlşemesi’nin yanı sıra uygulama alanı bulan Brüksel II/A Tüzüğünün

11(4) hükmünde, çocuğun iadesini müteakip korunmasının garanti altına alınma-

sı için gerekli tedbirlerin alındığının tespit edilmesi durumunda, Sözleşme’nin